„Trans”, Danny Boyle

Wszyscy kochają Danny’ego Boyle’a. Jedni kultowym uwielbieniem otaczają „Trainspotting”, inni „Slumdoga”. Bywalcy festiwali oklaskują „127 godzin”, entuzjaści horrorów „28 dni później” itd. Bo Boyle kroczy drogą Kubricka: unika jakiejkolwiek specjalizacji, co chwila chwyta się innego gatunku filmowego, a w każdym z nich czuje się jak ryba w wodzie. Niestety powiela też błąd Allena, Almodovara, Winterbottoma: kręci nieustannie. Stąd w jego bogatej filmografii, obok ewidentnych klasyków, zdarzają się też pozycje nieco słabsze. Takie jak np. „Trans”.

Utkana z fantazji, penetrująca podświadomość bohaterów, posiłkująca się nieustanną retrospekcją fabuła wydaje się odporna na próby sensownego streszczenia. Dlatego jedynie pokrótce: grupa profesjonalnych złodziei dzieł sztuki napada na dom aukcyjny licytujący właśnie legendarne płótno Goyi. Odpowiedzialny za ukrycie łupu Simon (James McAvoy) w wyniku urazu (dostaje cios w głowę) traci pamięć. Zdesperowany szef grupy, Franck (Vincent Cassel) postanawia poddać wspólnika hipnozie. Wybór pada na przystojną doktor Elizabeth (Rosario Dowson). Z początku wszystko idzie jak po maśle: Simon okazuje się niezwykle podatny na sugestie hipnotyzerki, w trakcie kolejnych seansów odzyskuje fragmenty utraconych wspomnień. Kiedy warte 25 milionów funtów dzieło wydaje się być o krok od odnalezienia, Elizabeth odkrywa karty: chce być wspólniczką naszych bohaterów.

Powiem to od razu: „Trans” mnie rozczarował. Dlatego, by uniknąć nieporozumień, zacznę od pochwał dla Boyle’owskiego rzemiosła. A jest ono (jak zwykle) perfekcyjne. Specyficzna, halucynacyjna estetyka zdjęć wsparta jest dynamicznym montażem, ten ostatni cudownie współgra z nowoczesną, elektroniczną muzyką (autorstwa m.in. UNKLE, Moby’ego, czy Ricka Smitha z Underworld). Wszystko to tworzy efektowny i miły dla oka kalejdoskop wrażeń. Niestety samo know-how nie wystarcza: z czasem orientujemy się, że tym razem Boyle zgodził się na realizację (co najwyżej) średniej klasy scenariusza. Cała opowieść jest daleka od klarowności, rządzi nią chaos, w obliczu którego na dobrą sprawę trudno identyfikować się z bohaterami, samodzielnie szukać odpowiedzi na wszechobecne tu zagadki, podstępy, niejasności itd. Stąd początkowy entuzjazm zamienia się w tzw. projekcję „odbieraną na chłodno”, a wielowątkowość okazuje się być jedynie zasłoną dymną, czymś co ukrywa przed nami brak logiki w budowie scenariusza. Boyle najwyraźniej pozazdrościł twórcom „Incepcji”. Chciał kina, w którym sny mieszają się z rzeczywistością, sugestie ze wspomnieniami. I fajnie, ale w takiej sytuacji fabułę trzeba poprowadzić z chirurgiczną wręcz precyzją, kolejne elementy układanki muszą do siebie bezbłędnie pasować. A tak się w „Transie” niestety nie dzieje.

Oczywiście: Boyle w słabszej formie to nadal twórca dużego formatu. Taki, który bez trudu wyprzedza 2/3 konkurencji, ale… w ostatnich latach autor „Trainspotting” uraczył nas serią prawdziwych strzałów w dziesiątkę. Na kolejne będziemy musieli jeszcze poczekać. Bo tym razem, cóż począć: jest dobrze, ale bywało lepiej. O wiele lepiej.