"Śmierć w klasztorze", Adrianna Ewa Stawska

Pamiętam, że kiedy Znak zaczynał firmować bardziej komercyjne tytuły pod nazwą Otwarte, ludzie, którzy niby o literaturze mają pojęcie, łapali się za głowy, pukali w czoło i rozpowiadali po sieci, jak bardzo to się nie uda, z zamiłowaniem przekręcając nazwę w lubieżny sposób. No i wyszło jak zwykle, bo Otwarte, przynajmniej momentami, robi w sensownym literackim popie (casus fajnej „Bestii” Marka Świerczka) i aż chciałoby się napisać parę ciepłych słów o „Śmierci w klasztorze” Adrianny Ewy Stawskiej. Niestety, nie da rady. Jak to mówią pod Krakowem – zrób mi z sosny palisander.

Nie chodzi nawet o to, że wszyscy hurtem piszą kryminały, wykonując czasem niemałe literackie wolty (żeby wspomnieć poetę Świetlickiego i znanego z utworów fantastycznych Konrada Lewandowskiego), ale o bolesną banalność bijającą z każdej niemal strony. Każdemu autorowi wolno jednak przynudzać, podobnie jak czytelnik może podarować sobie czytanie, w wypadku Stawskiej mamy jednak do czynienia z czymś gorszym, a mianowicie marnowaniem sensownego potencjału.

Ogromna szansa tej książki leży w scenerii, która wydaje się cudnym samograjem – mamy dawny erem przerobiony na hotel, do tego w pobliżu chlupocze jezioro Wigry pełne tajemnic, a do tego chłodne. Erem ma historię sięgającą panowania Jana Kazimierza i aż zaprasza do pogrania tajemnicami przeszłości. Jest też przypadkowy bohater, właściwie bohaterka, czyli policjantka Ewa, która na trupa natrafi nawet w wakacje, oraz gęste tło ludzkie, gdzie każdy miał powód, by pomóc denatowi w przeprowadzce na tamten świat. Cała intryga biegnie jednak w sposób tyleż standardowy, co przewidywalny, rozkładając się na rozmowy z podejrzanymi, przecinane raz na jakiś czas kolejnym trupem. Mamy również obowiązkowy wątek osobisty – życie prywatne naszej policjantki nie należy akurat do najbardziej udanych. Zadania są więc dwa. Rozwiązać zagadkę morderstwa i problemy w życiu.

Tym samym Adrianna Stawska dołącza do grupy autorów pod względem językowym bliźniaczo podobnych. Złoszczą też dialogi pozbawione życia, zwłaszcza w swoich „męskich” partiach. Stawska umie sprawnie streścić procedury policyjne, zeznania kolejnych podejrzanych czy kolejne historyki o tym, jak zimne jest jezioro Wigry, ale okazuje się zupełnie bezradna, gdy trzeba wyrazić najprostsze emocje, jakby nie wierzyła we własną książkę i jej bohaterów.

Gdyby jeszcze „Śmierć w klasztorze” była książką rozpaczliwie złą (Ha! Albo świetną), to można by coś z tej lektury uszczknąć — choćby niemiłe wspomnienie — albo czytać przy ludziach najbardziej nieudolne fragmenty. Niestety, książka nie udała się w najgorszy z możliwych sposobów – jest banalna i nijaka aż do szaleństwa. Być może to jakaś moja ułomność, ktoś inny się pozachwyca; czytałem sobie niespiesznie w sytuacji kawiarnianej i zapomniałem niemal wszystko w drodze do domu.

Szczerze i z sympatią kibicuję wydawnictwu Otwartemu, bo ciągle brak w Polsce dobrej literatury popowej, pociągowej, słowem, sensownej rozrywki – nazwijcie to, jak chcecie. Po kilku sympatycznych książkach „Śmierć w klasztorze” można uznać za wypadek przy pracy.