Wypalenie zawodowe to stan cielesnego, duchowego i uczuciowego wyczerpania, którego przyczyną jest zbyt intensywne wykonywanie obowiązków zawodowych. W konsekwencji pracownik posiada mniejszą motywację do wykonywanej pracy, co przekłada się na obniżenie poziomu efektywności oraz satysfakcji z osiąganych wyników. Automatycznie maleje także wydajność pracownika, a to zaczyna już stanowić problem także dla pracodawcy i całej firmy.
Wiele osób nie przykłada zbyt dużej uwagi do wypalenia zawodowego uważając, że stan, który ich dotyka to tylko osłabienie, chwilowe wyczerpanie czy znudzenie pracą. Głównym błędem, który popełniają, jest trwanie w przeświadczeniu, że „to przejdzie samo”. Nie należy jednak lekceważyć początkowych objawów wypalenia zawodowego, ponieważ mają one swoje odbicie zarówno w równowadze psychicznej jak i fizycznej organizmu. To natomiast przekłada się także na życie prywatne, kontakty z otoczeniem, przyjaciółmi, rodziną i partnerem.
Przyczyny wypalenia zawodowego:
Specjaliści uważają, że pracowników dotyka wypalenie zawodowe, ponieważ zbyt długo pracują w jednym zawodzie czy w jednej firmie. Nie bez znaczenia jest także intensywność wykonywanych obowiązków oraz odpowiedzialność za wykonywaną pracę. Ciągłe i długotrwałe obciążenie organizmu spowodowane zbyt intensywną pracą doprowadza do szeregu objawów psychosomatycznych. Złą sytuację może pogorszyć brak samoorganizacji pracownika i nieumiejętność wyznaczania priorytetów, oddzielenia zadań ważnych i pilnych od tych, które nie są aż tak istotne i mogą być wykonane w późniejszym czasie. Specjaliści podkreślają także, że częściej na wypalenie zawodowe cierpią osoby o niższym poczuciu własnej wartości, którzy przejawiają w pracy zbyt duży perfekcjonizm. Do początkowych objawów wypalenia zaliczamy:
chroniczne zmęczenie;problemy z koncentracją;obniżenie wydajności pracownika;nie wykonywanie powierzonych zadań na czas (pomimo że pracownik wcześniej nie miał z tym problemów);powtarzające się spóźnienia;apatia;agresja;niechęć do odpoczynku i urlopu;utrata zapału, zniechęcenie;poczucie niekompetencji;poczucie zmarnowanego czasu;poczucie izolacji, osamotnienia;negatywne postawy wobec współpracowników;poczucie wszechogarniającej rutyny.
Leczenie i zapobieganie
Wychodzenie z wypalenia zawodowego ściśle wiąże się z zapobieganiem jego nawrotom. Niestety nie ma jednej rewelacyjnej pigułki, którą pracownik mógłby zażyć. Leczenie oparte jest na wielu technikach psychologicznych, wymaga dużej koncentracji i skupienia się na swoich emocjach, jest pracochłonne, ale bardzo opłacalne. Wypracowane techniki pomogą bowiem uniknąć po raz kolejny tego typu problemów i wzmocnią psychiczną odporność pracownika.
Przede wszystkim pracownik musi zrozumieć sytuację, w której się znalazł i nie wypierać problemu, który go dotyka. Na początku podjętej terapii należy przypomnieć sobie, jakimi priorytetami kierujemy się w życiu, co jest w życiu najważniejsze, co ważne i na co nie chcemy zwracać uwagi. Po takim zdefiniowaniu pracownik powinien określić, czy rzeczywiście w jego życiu proporcje zostały zachowane. Która część przewyższa inną, co w jego życiu jest toksyczne.
Postaw na drugą osobę i przyjemności
Kolejnym ważnym elementem w terapii jest współpraca z innymi osobami. Jeśli popadliśmy w problemy zawodowe, nie powinniśmy odpychać od siebie ludzi, pomimo że mamy na to wielką ochotę. Starajmy spotykać się jak najczęściej ze znajomymi i przyjaciółmi, dowiadywać się o ich życiu, ich problemach, ich szczęściach, smutkach, radościach. Nastawiamy się na postępowanie empatyczne. Dzięki temu na nowo zrozumiemy otaczający nas świat i oderwiemy się od własnych myśli. Specjaliści podkreślają, że niezbędne jest także wypracowanie postawy asertywnej.
Warto także zainwestować w zasoby fizyczne, duchowe, umysłowe oraz emocjonalne. Poszukać takiej dziedziny życia, która będzie przeciwieństwem pracy, i która da nam niezwykle dużo radości, wyładowania emocji i negatywnych uczuć. Doskonałym rozwiązaniem w takim przypadku jest sport. Najgorszym z możliwym – używki.
Wypalenie zawodowe jest trudnym schorzeniem, do którego pracownicy przyznają się niechętnie. W powszechnej opinii wypalenie wydaje się być oznaką słabości danego pracownika. Leczenie jest trudne, gdyż wymaga dużej pracy nad samym sobą i wielu zmian w postępowaniu. Niekiedy potrzebna jest w tym zakresie pomoc specjalisty. Warto jednak zaryzykować i podjąć wyzwanie. Może już czas zredukować stres w naszym organizmie, zreformować podejście do wykonywanych obowiązków, zmienić priorytety życiowe jednocześnie nie zmniejszając efektywności i motywacji do wykonywanych obowiązków? Pamiętajmy, że człowiek, to całość: umysł, serce, ciało i dusza, czyli wiedza, emocje, umiejętności i poczucie sensu. Podobnie jak lekarze do pacjenta, tak my sami do siebie, powinniśmy przejawiać holistyczne podejście.
