Pochodzenie kawy

Karen Blixen autorka kultowej pozycji Pożegnanie z Afryką, znana głównie ze wspomnień o swoim pobycie w Kenii, przygodę życia rozpoczęła właśnie od posadzenia sadzonek kawy. Powieść zaczyna się od słów: Miałam w Afryce farmę u stóp gór Ngong. Każdemu, kto przeczytał tę wzruszającą historię kawa kojarzy się głównie z Afryką. Owszem mawia się, że jest ona ojczyzną tego czarnego trunku, owoce kawowca rosną jednak na całym świecie, wszędzie tam, gdzie panują odpowiednie warunki klimatyczne. W Europie kawa pojawiła się ok. XVI wieku, w Polsce dokładnie w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku w formie tureckiej.

Odkrycie kawy

Istnieje wiele teorii wyjaśniających etymologię słowa kawa. Nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od arabskiego słowa kahwa. Na grunt języków europejskich trafiła przez tureckie kahvei następnie utworzone od niego włoskie określeniecaffè. Inna hipoteza mówi, że kawa to nazwa miejsca, z którego pochodzi, mianowicie etiopskiego miasta Kaffa – dziś Kefa. Gdzie tak naprawdę odkryto kawę? Na ten temat też powstało parę legend. Owoce kawowca wykorzystywane były w Etiopii już w 1000 roku naszej ery. Nie uprawiano ich jednak, ale zbierano ze stanowisk naturalnych. Pierwsza legenda przypisuje odkrycie kawy sufiemu Shaikh ash-Shadhilemu. Rzekomo wędrował on przez Afrykę i napotkał stado dziwnie pobudzonych kóz, postanowił je obserwować i znaleźć ich źródło energii. Wkrótce spostrzegł, że zwierzęta żywią się pewnymi owocami, dzięki czemu poznał ich wpływ na organizm. Druga legenda, jako odkrywcę podaje etiopskiego pasterza Kadiego, który miał problemy ze swoim zenergetyzowanym stadem. Po pomoc udał się do duchownych, którzy po bliższym przyjrzeniu się sprawie, spostrzegli, że kozy żywią się dzikimi jagodami, tym samym poznając ich moc. Niektórzy, odkrycie kawy przypisują także etiopskim mnichom, którzy z owoców kawowca przygotowywali wywar, aby móc spędzać długie godziny na modlitwie i kontemplacji bez konieczności odpoczynku.

Uprawa kawy

Rośliny kawowca potrzebują odpowiednich warunków klimatycznych, średniej rocznej temperatury ok. 21°C, żyznej gleby oraz regularnych opadów deszczu. Optymalny klimat zależy także od gatunku uprawianej kawy. Arabikę uprawia się w klimacie, gdzie panują wysokie temperatury powietrza. Do największych producentów kawy zalicza się kraje leżące w pasie równikowym (pomiędzy zwrotnikami Raka i Koziorożca), tzn. Brazylię, Indonezję i Kolumbię. W tym klimacie zbiór kawy odbywa się 2 razy w ciągu roku: w okresie największych i najmniejszych opadów. Krzewy kawy przypominają nieco drzewka laurowe i kwitną pięknymi białymi kwiatami. Osiągają nawet 9 m, lecz przycina się je do wysokości od 1,5 do 4,5 m. Kawowce wydają owoce średnio po 6 latach. Zbieranie kawy to zajęcie niezwykle precyzyjne i pracochłonne.

Spożycie kawy

Najwięcej kawy piją Finowie. Statystyczny Fin wypija ponad 600 l kawy rocznie, zaś Norweg, znajdujący się na drugim miejscu, 322 l. Polak wypija 107,3 l rocznie.

Filiżanka kawy działa silniej na kobiety niż na mężczyzn, dowodzą naukowcy z Barcelony. Co ciekawe, bardziej skuteczna w przypadku kobiet okazuje się kawa bezkofeinowa.

Badania naukowe donoszą o właściwościach zdrowotnych kawy, w rozsądnej ilości (np. filiżanka espresso) chroni ona bowiem przez chorobami układu krążenia, zaburzeniami pamięci, a także cukrzycą. W zbyt dużych ilościach kawa może szkodzić.