Jestem zacofana. I fajnie!

Postanowiłam ją jakoś pocieszyć. Bo wie pani, ja to trochę zacofana jestem – oznajmiłam.

Wiem, że nie ja jedna. Jest nas więcej, tylko część wstydzi się przyznać. Bo trochę głupio, nie? Prawie wszyscy wokół tacy do przodu. „Robią wszystko” swoimi telefonami, siedząc w knajpie z sushi albo na stylowej kanapie w apartamencie jak z serialu. Zmieniają co chwilę statusy na Facebooku, najpierw: jestem z Gośką u stylisty fryzur, a po chwili już: pędzę na trening rozwoju interpersonalnego. Przyznaję: nie nadążam. Chodzę do fryzjera, a z trenerów to Smudę kojarzę. Jestem programowo do tyłu.

I nie, nie chodzi tu o to, że nie mam konta w serwisach społecznościowych i nie korzystam z poczty elektronicznej. Mam i korzystam. Nie jestem też bezdomną ofiarą przemian ustrojowych. Młoda, wykształcona i w wielkim mieście mieszkam. Statystycznie rzecz biorąc, do mnie skierowane są też wszystkie reklamy dziwnych produktów i usług. To mi wmawiają, że mam kupić różne sprzęty, które są nie dla idiotów (bo jak kupię, to mi się IQ podniesie?). Mam jednak jeden feler: moje zacofanie polega na tym, że staram się nie kupować i nie używać rzeczy, których nie potrzebuję i na które mnie nie stać. Że niby większość tak robi? A nieprawda, jestem w mniejszości znienawidzonej przez agencje reklamowe i banki.

Dlaczego my, ludzie zacofani, jesteśmy wrogami tych miłych instytucji? Bo za mało kupujemy. Nie dajemy sobie wcisnąć odkurzacza za cztery tysiące w siedemdziesięciu dwóch ratach, z których robi się w końcu sześć tysięcy. Nie bierzemy pożyczek na Święta ani na wakacje (przy okazji: jak można się opalać w Egipcie wiedząc, że pieniędzy na te wakacje nie zarobiliśmy? I że zamiast pięciu tysięcy oddamy siedem? Z taką świadomością dostałabym porażenia słonecznego nawet zimą w Suwałkach, a co dopiero w lipcowej Hurghadzie).

Bo tak: kiedyś, jeszcze w dziewiętnastym wieku, kapitalizm polegał na tym, że człowiek zarabiał i miał. Albo nie zarabiał i nie miał. Trzecią opcją był lichwiarz, do niego szło się zastawić rodowe srebra. Ale, jak głoszą dziewiętnastowieczne powieści, kto raz poszedł do lichwiarza i wydał pieniądze, których tak naprawdę nie miał (bo czym u licha jest kredyt?), ten się stoczył, popadł w alkoholizm i zmarł na gruźlicę. Ogólna zasada była taka: wydawaj pieniądze, które masz. Nie stać cię, to nie kupuj. Potem ktoś doznał olśnienia i wymyślił kartę kredytową, czyli płacenie pieniędzmi, których nie mamy za rzeczy, których byśmy nie kupili. Gdyby chwilę pomyśleć, oczywiście, kilka dziesięcioleci to się jakoś kręciło. Aż tu ktoś powiedział: sprawdzam i okazało się, że nie gramy w pokera. Tylko w durnia.

Ktoś może zakrzyknąć: a jak mam uciec przed mieszkaniem z teściami, jak nie przy pomocy kredytu? Odpowiadam: to sobie weź ten kredyt, ale nie kupuj dwustumetrowego apartamentu na warszawskim Mokotowie, jeśli wiesz, że rata to połowa twoich zarobków. Nie jesteś bohaterem TVN-owskiego serialu, w którym stażująca dziennikarka mieszka w stylowej kamienicy, a brzemienna bezrobotna samotna matka robi zakupy w najdroższych delikatesach. W kawalerce w Ząbkach pod Warszawaą też można mieszkać, nie zapada się od tego na malarię.

A że ludzie mają prawo do marzeń? Pewnie, marzenia zawsze nakręcały kapitalizm. Ale nie te spełniane dzięki niespłacanym kredytom. W Stanach są tysiące marzycieli, którzy uznali, że mogą zakupić dom z ogrodem. Banki im w tym pomogły. No i teraz wszyscy za to płacimy. Domy stoją puste, a marzyciele integrują się z przyrodą mieszkając w namiotach. O, albo Grecja. Piękny kraj, ciepło, zabytki, pyszne jedzenie. Być tam bezrobotnym i bezdomnym jest pewnie przyjemniej niż gdzie indziej, ale czy Greków to jakoś pociesza?

W zamierzchłych czasach mojej podstawówki było takie powiedzenie: Nie bądź taki do przodu, bo ci tyłu zabraknie. Gasiliśmy przy jego pomocy wszystkich przemądrzalców, którzy mieli coś pierwsi w klasie. Nie jest to może sokratejska maksyma i nie brzmi wzniośle jak złote myśli Coelho, ale jest w tym głęboka mądrość. Bo przecież kupując rzeczy, na które nas nie stać, mamy wrażenie, że jesteśmy do przodu (a bo Jadzia to takiej komórki nie ma!), a tak naprawdę jesteśmy do tyłu (bo Jadzia nie ma też rat, a my mamy).

Że się wymądrzam? Też mam za sobą głupie decyzje finansowe i bezsensowne zakupy. I myślę sobie: kryzys to dobry czas, żeby się trochę nad tym zastanowić. Dzwoni do ciebie bank, żeby z uwagi na dobrą współpracę chce dać ci kredyt na ileś tam pieniędzy? Niby nie myślałeś, że tego potrzebujesz, ale wyobraźnia podpowiada nagle wizję plazmy na pół ściany? To weź rozbieg i w rzeczoną ścianę uderz z lekka, a przyjdzie otrzeźwienie.

Bądźmy zacofani za swoje, a nie nowocześni na kredyt. Czego życzę wam i sobie.