Kiedy kobieta spodziewa się dziecka

Pojawienie się dziecka to rewolucja w życiu mężczyzny i kobiety. Nowe obowiązki, niezbędne wydatki, brak wolnego czasu. A z drugiej strony mnóstwo zabawy, radości z pierwszego uśmiechu, słowa, każdego kolejnego kroczku. Do ciąży, porodu i pierwszych chwil po narodzinach trzeba się przygotować – nie tylko kupując ubranka i łóżeczko, ale i zażywając wcześniej odpowiednie specyfiki, chociażby słynny kwas foliowy. Bo ciało i psychika kobiety ulega przedziwnej transformacji. Zainteresowali się nią naukowcy, którzy skupili się na mózgu ciężarnej kobiety, opisując wszystkie zmiany w jego strukturze. Od tego zaczynamy kolejny przegląd. Nie zabraknie w nim również informacji o partnerstwie w czasie ciąży, profilaktyce zdrowotnej kobiety i jej dziecka.

Co zmienia kobietę w matkę? Jakie procesy dzieją się w jej mózgu, kiedy błyskawicznie rozpoznaje potrzeby swojego dziecka? Takie pytania zadali sobie naukowcy, o których przeczytać możemy w artykule The Pregnant Brain as a Revving Race Car (Mózg w ciąży jak zwiększająca prędkość wyścigówka), opublikowanym w popularnonaukowym czasopiśmie Scientific American. Cielesne zmiany związane z noszeniem dziecka są oczywiste, ale zmiany w mózgu są nie mniej dramatyczne.

Umysł matki to budzące respekt urządzenie, zbudowane m.in. z hormonów i substancji neurochemicznych. Jednym z jego celów jest zaspokajanie wszystkich potrzeb latorośli. Jak się okazuje, już w trakcie ciąży mózg kobiety efektywnie zwiększa swoje obroty, programując się do wykonywania ekstremalnych zadań czekających go w przyszłości. Czekająca na poród kobieta zauważa, że jej organizm łaknie lodów i kiszonych ogórków, ale wewnątrz jej czaszki dzieją się fundamentalne procesy, począwszy od wzrostu spostrzegawczości i zdolności do zapamiętywania informacji, a kończąc na rozwinięciu pamięci przestrzennej. Wyniki badań wskazują, że wzrasta również poziom wrażliwości na emocje innych ludzi. Później, po porodzie, wszystko zaczyna przyśpieszać. Autorzy piszą, że u podłoża tych zmian leży potężna zmiana w aktywności i pojemności neuronów, przede wszystkim MPOA. W ten sposób zwiększane są zdolności do syntetyzowania protein w komórkach mózgowych, więc mózg zachowuje się jak samochód podczas wyścigu rajdowego. Rebecca Pearson i jej współpracownicy odkryli również, że nie tylko neurony, ale i hormony (estrogen i progesteron) podnoszą poziom swojej aktywności, pomagając skupić się matce na potrzebach jej dzieci.

Więcej informacji znajdziemy w artykule The Pregnant Brain as a Revving Race Car. Mothers-to-be get better at recognizing emotions, autorstwa Craiga H. Kinsleya i R. Adama Franssena. Tekst adresowany jest przede wszystkim do czytelników interesujących się współczesną medycyną, których nie zrażają skomplikowane medyczne sformułowania. Bo wnioski płynące z artykułu są niesamowite.

Źródło: The Pregnant Brain as a Revving Race Car, Scientific American

***

Przyszła matka musi zrobić wszystko, by urodzić zdrowe dziecko. Podstawową sprawą jest zrezygnowanie z alkoholu. Sprawa wydaje się oczywista, ale to tylko pozory. Tekst Marty Kuczewskiej O kieliszek za daleko pokazuje, że problemu pijących kobiet w ciąży nie należy bagatelizować. Według badań przeprowadzonych na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) w czasie ciąży 33 proc. kobiet w wieku prokreacyjnym (czyli 18–40 lat) sięgnęło po alkohol. A więc 1/3 z nich naraziła swoje dziecko na uszkodzenia powodowane przez etanol. Jak pisze Marta Kuczewska, dzieci, które urodziły się z Alkoholowym Zespołem Płodowym (tzw. FAS), będą miały trudności w rozwoju: […] alkohol przenika przez łożysko i jest w całości wchłaniany przez dziecko. Powoduje nieodwracalne zmiany, nawet jeśli matka tego nie odczuwa. Okazuje się, że płód może ulegać różnego rodzaju uszkodzeniom, w zależności od tego, jak długo alkohol wpływa na jego organizm. Przede wszystkim osłabieniu lub uszkodzeniu ulega mózg dziecka. Jeśli w pierwszym trymestrze alkohol nie spowoduje poronienia, następuje deformacja główki dziecka, a buzia staje się niesymetryczna, pozbawiona rynienki podnosowej i czerwieni wargowej. Równie dramatyczne spustoszenie czyni alkohol w przypadku narządów wewnętrznych, które wolniej się rozwijają. Natomiast drugi trymestr ciąży to zagrożenie dla rozwoju kości, mięśni, skóry, zębów i gruczołów. Wtedy też może dojść do poronień. W trzecim trymestrze może dojść do przedwczesnego porodu, zaburzania wzrostu, przyrostu wagi i osłabienia płuc.

Dzieci, które przejawiają zewnętrzne cechy FAS mogą uzyskać pomoc, a co dzieje się z dziećmi, które zewnętrznych objawów nie mają, a borykają się z problemami z nauką? W jaki sposób można im pomóc? Pisze o tym autorka artykułu o wiele mówiącym tytule O kieliszek za daleko. Pamiętajmy więc: najlepiej nie pić. Naukowcom nie udało się ustalić dotąd bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży (możliwe, że taka w ogóle nie istnieje), więc lepiej nie ryzykować.

Źródło: O kieliszek za daleko, Rzeczpospolita

***

Wiadomo: Poród to babska sprawa. A co musi zrobić mężczyzna, który kobiecie chce pomóc, a nie wie jak? Na pytanie to odpowiada położna Katarzyna Oleś w rozmowie opublikowanej w Wysokich Obcasach. Rozmowa dotyczy między innymi tego, co dzieje się w związku, kiedy kobieta zachodzi w ciążę. Bo oczekiwanie na dziecko może być źródłem nieustannych konfliktów. Jeśli zapytać kobietę, czego oczekuje od mężczyzny podczas porodu, to ona odpowie: żeby po prostu był. A jak jego zapytać, co będzie wtedy robił, to usłyszymy: będę masował, pomagał. Bo dla faceta tylko być jest strasznie trudne, dla niego odpowiedzią na problem jest działanie. Dlatego tak ważne jest przygotowanie go do porodu. I tu pojawiają się ciekawe rady dla kobiet, które jakoś chcą pomóc swoim mężczyznom. Z kilkunastu ciekawych propozycji warto wynotować dwie następujące: mężczyźni boją się towarzyszącej porodom fizjologii, a więc trzeba im dokładnie wytłumaczyć poszczególne fazy tak, by byli przygotowani na niespodziewane i zaskakujące reakcje kobiet. Mężczyzna nie może także czuć się zmuszony do udziału w porodzie, bo poród to zdecydowanie babska sprawa, a zdenerwowany facet może więcej zaszkodzić niż pomóc.

Wywiad z Wysokich obcasów na pewno przyda się kobietom i mężczyznom. Bo warto wiedzieć, co czuje nasz partner lub partnerka, kiedy za moment wszystko w ich życiu ulegnie zmianie – narodziny dziecka to przecież prawdziwa rewolucja. Ciekawe jest podsumowujące stwierdzenie położnej: Partnerstwo rozumiem tak, że ona może wyjść na kawę z koleżanką, a on wtedy zajmie się dzieckiem i nie będzie co chwila dzwonił z pytaniami: gdzie masz pieluchy? Fajnie, jak mężczyzna załatwi opiekunkę i zabierze kobietę do kina, albo po powrocie z pracy sam coś ugotuje. To jest oczekiwany przez kobiety rodzaj partnerstwa, kiedy para dzieli się odpowiedzialnością za rodzinę. Tekst warto przeczytać.

Źródło: Poród to babska sprawa, Wysokie Obcasy

***

Nie zawsze poród przebiega tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. Czasami dziecko rodzi się znacznie wcześniej, niż przewiduje termin. Interesującą informację o konsekwencjach wczesnego porodu znajdziemy w amerykańskim czasopiśmie Scientific American. Wynika z niego, że wcześniaki mają często specjalne potrzeby edukacyjne. Według badań dzieci, które urodziły się przed 37 tygodniem, mogą słabiej się rozwijać, co ma wpływ na ich późniejszą edukację. Także 40% dzieci urodzonych nie wcześniej niż tydzień przed pełnym 40-tygodniowym okresem ciąży również doświadczać może problemów z rozwojem (zagrożeniem może być przede wszystkim autyzm i dysleksja). Odkrycie naukowców, kierowanych przez Daniela MacKaya z Wydziału Zdrowia Publicznego Uniwersytetu w Glasgow, opublikowano online 8 czerwca w PLoS Medicine. Szczegóły znajdziemy w artykule Katherine Harmon.

Źródło: Babies born early — even by a week — are more likely to have special education needs, Scientific American