Obniżenie, wypadanie macicy i nietrzymanie moczu

Witam,

Martyna, Katowice

Dr n. med. Anna Paczkowska, specjalista ginekolog-położnik, zastępca kierownika oddziału ginekologiczno-położniczego Szpitala Świętej Rodziny w Poznaniu. Ma 22-letnią córkę i 25-letniego syna. Lubi urządzać i zmieniać swój dom: malować, tapetować, wyszukiwać w second handach tanie starocie – meble, kubki, garnki, talerzyki. Nie mogłaby żyć bez muzyki. Lubi czytać i podróżować. W konkursie na Pamiętniki Lekarzy Zdobyła II miejsce.

W czasie porodu dziecko wydostaje się na świat przez tak zwane dno miednicy, które jest miękką płytą mięśniowo-powięziową, rozpiętą na ramie miednicy kostnej. Główka płodu jest tylko o 1–2 cm mniejsza od miednicy matki, więc wszystko tu odbywa się "na styk”.

W przypadkach, gdy: dziecko jest duże, poród odbywa się szybko (tkanki nie zdążą się rozciągnąć i zaadaptować), matka mocno utyła w trakcie ciąży, nie przygotowywała się do porodu (ćwiczenia), ma genetycznie słabe tkanki lub jeśli w trakcie porodu zastosowano brutalnie procedury zabiegowe – dno miednicy ulega uszkodzeniu (mięśnie i powięzie rozciągają się, rozrywają lub odrywają od przyczepów kostnych). Oczywistym jest, że jeśli coś się oderwie, to się samo nie przyczepi. Skutkuje to chorobą przepuklinową dna miednicy. Problem jest tym bardziej skomplikowany, że przez dno miednicy, oprócz pochwy, przechodzi jeszcze cewka moczowa i odbytnica — umożliwia więc ono prawidłowe oddawanie moczu, stolca, współżycie płciowe i poród. Choroba przepuklinowa dna miednicy powoduje obniżenie i wypadanie ścian pochwy, pęcherza moczowego, odbytnicy i macicy, jak też zaburzenia oddawania moczu (np. nietrzymanie go przy wysiłku, tańcu, śmiechu) i stolca.***U kobiet po menopauzie, obniżenie narządów miednicy spowodowane jest ponadto zbyt małą ilością estrogenów, co wpływa na zmniejszenie elastyczności tkanek. Problem może jednak także dotyczyć młodych kobiet, które nigdy nie rodziły. Tu przyczyną jest wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej lub takich sportów, jak podnoszenie ciężarów. Wreszcie, wpływ na wystąpienie schorzenia mają uwarunkowania genetyczne, a konkretnie – wrodzone zaburzenia metabolizmu kolagenu.

Wypadanie macicy i pochwy najczęściej charakteryzują takie objawy jak: uczucie napięcia w podbrzuszu, ucisk na krocze, bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, zaparcia, trudności w oddawaniu moczu, ból pachwin. Wielokrotnie pojawia się także dyskomfort lub ból podczas współżycia. Jeżeli schorzenie jest mocno zaawansowane, może dojść do wysunięcia się macicy na zewnątrz.***Problem obniżenia narządów płciowych dotyczy 30% kobiet od 30. roku życia wzwyż. W Polsce jest to wciąż temat tabu, a w telewizji – zamiast zalecić chorym wizytę u lekarza – proponuje się zakup specjalnych podpasek!

Po zauważeniu u siebie charakterystycznych objawów, przede wszystkim należy wybrać się do ginekologa, który oceni zakres zaburzeń. Niestety, wielu lekarzy ignoruje problem wypadającej macicy, bo uważa, że są poważniejsze choroby. Wybierając się na konsultację, należy szukać specjalistów od dna miednicy.

W każdym przypadku, niezależnie od stopnia zaawansowania schorzenia, można stosować ćwiczenia mięśni dna miednicy.***To tak zwane mięśnie Kegla. Jak je zlokalizować? Kiedyś uważano, że dobrą metodą są próby przerywania strumienia moczu w toalecie (tzw. przerywana mikcja). Owszem, ćwiczenia te pozwalają wyczuć, które mięśnie wtedy pracują, jednak obecnie nie zaleca się tego sposobu, gdyż zaburza on łuk odruchowy oddawania moczu i z czasem może nasilać problem.***Najlepiej zgłosić się do fizjoterapeuty, który udzieli wskazówek, w jaki sposób prawidłowo wykonywać ćwiczenia (95% kobiet ma problem z rozpoznaniem, które mięśnie wymagają pracy). ***Ważne jest aby ćwiczyć regularnie (w każdej sytuacji – w samochodzie, przy biurku, w kolejce do kasy). Napięcie mięśni powinno trwać około 10 sekund (na początku jest to niewykonalne, ale do tego należy dążyć), rozkurcz około 2 minut. I tak kilka – kilkanaście razy. Następnie seria szybkich powtórzeń skurcz-rozkurcz. Na początku nie można ćwiczyć zbyt ostro, gdyż są to mięśnie poprzecznie prążkowane, takie jak każde inne i można je przetrenować („zakwasy”).***Pierwsze efekty widoczne są po 2–3 miesiącach regularnych ćwiczeń.

Jednak jeśli w trakcie porodu doszło do oderwania/rozerwania powięzi, więzadeł i mięśni, same ćwiczenia nie wystarczą. Mamy wtedy do czynienia z przepukliną w obrębie dna miednicy i tak jak każda przepuklina, może być ona zaopatrzona chirurgicznie (z dostępu pochwowego lub brzusznego) lub zachowawczo – przy użyciu specjalnych "pasów przepuklinowych" (tzw. pessarów), czyli różnego rodzaju wkładek silikonowych: kółek, talerzyków, grzybków – w różnych rozmiarach. Operację można zrobić na NFZ. Ważne, by od razu znaleźć dobrego specjalistę, bo poprawki są bardzo trudne. W tym rejonie anatomicznym to, że coś dobrze wygląda, wcale nie znaczy, że dobrze działa.***Z łóżka wstaje się już na drugi dzień po zabiegu, ale proces gojenia trwa około 2–3 miesięcy. Przez cały ten czas należy się oszczędzać, tj. nie dźwigać, ograniczyć wysiłek fizyczny, a przez pierwsze tygodnie zrezygnować ze współżycia.***Profilaktyka: ważne jest aby młode dziewczyny, które jeszcze nie rodziły, ćwiczyły mięśnie dna miednicy, bo są to takie same mięśnie, jak każde inne, jak te, nad którymi pracują w siłowniach. Ich funkcja jest jednak znacznie ważniejsza dla tzw. komfortu życia.

dr n. med. Anna Paczkowska

Opracowała: Izabela O'Sullivan