Przewrotna potrzeba kontroli

Towarzyszy nam wszędzie — w samolocie, w metrze, kiedy się ważymy, rozmawiamy, snujemy plany na przyszłość. Potrzeba poczucia kontroli. Jak bardzo człowiek potrzebuje kontrolować sytuację? Zgłębieniem tego zagadnienia zajęła się grupa amerykańskich naukowców z Uniwersytetu w Texasie oraz Uniwersytetu Północnozachodniego.

Według badaczy — psychologów Jennifer Whitsoni Adama Galinsky'ego, potrzeba ta jest tak silna, że kiedy tylko tracimy kontrolę sytuacji staramy się zrobić wszystko, aby ją odzyskać. Naukowcy zauważyli, że osoby uczestniczące w eksperymencie były w stanie naginać fakty, aby tylko uzyskać poczucie kontroli. Psychologowie przeprowadzili w sumie sześć takich eksperymentów. W każdym z nich proszono uczestników o wykonanie zadania o różnym stopniu trudności. Następnie część osób poinformowano o uzyskanym wyniku, podczas gdy pozostałym nie udzielono takiej informacji.

W kolejnym etapie proszono badanych o przypomnienie sobie sytuacji, w której mieli pełną kontrolę nad przebiegiem wydarzeń oraz takiej, kiedy poczucia kontroli im zabrakło. W tym czasie badano reakcje uczestników badania.

Okazało się, że osoby, którym nie udzielono informacji zwrotnej po wykonanym zadaniu, potrafiły dostrzeć różne rzeczy na podstawie niejasnych przesłanek. Dostrzegały trendy w wykresach giełdowych, w ilustracjach szumu, a także nadinterpretowały zwykłe zachowania innych osób jako podejrzane. Miały tak silną potrzebę poczucia kontroli, że nadinterpretowały fakty.

Źródło: scientificamerican.com