W ostatnich latach obserwujemy wielki postęp w dziedzinie kosmetologii. Firmy kosmetyczne inwestują w badania laboratoryjne, aby przy współpracy chemików i dermatologów opracowywać coraz doskonalsze receptury kosmetyków. Niemalże co kilka miesięcy na półkach drogerii pojawiają się nowości kosmetyczne, zawierające innowacyjne substancje aktywne, które mają pomóc naszej skórze utrzymać piękny i młody wygląd. Często nie wiemy, co kryje się pod dziwnie i obco brzmiącymi nazwami składników kosmetyków. Warto poznać funkcje choć kilku, które w ostatnich latach zrobiły największą karierę, aby wiedzieć, jaki produkt jest najlepszy dla naszej cery.
Antyutleniacze
Antyutleniacze to liczna grupa substancji, które chronią skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Wolne rodniki to niezwykle aktywne cząstki tlenu powstające np. w wyniku szkodliwego oddziaływania zanieczyszczonego środowiska lub w efekcie promieniowania słonecznego. Wolne rodniki uszkadzają barierę naskórka i przyspieszają degenerację włókien kolagenu i elastyny. Najczęściej stosowanymi w kosmetykach antyutleniaczami są witamina C i E oraz wyciągi roślinne z zielonej i białej herbaty, z winogron, z miłorzębu japońskiego. Kosmetyki z antyutleniaczami polecane są w kuracjach przeciwzmarszczkowych, a także dla cery zmęczonej i „zszarzałej”.
Fitohormony
Fitohormony są to substancje hormonalne pozyskiwane z roślin. Hormony roślinne regulują głównie procesy wzrostu i rozwoju roślin, wpływają na przykład na proces kiełkowania nasion, rozwój pączków, kwitnienie itp. Fitohormony wpływają na skórę podobnie do hormonów ludzkich, lecz ich działanie jest jedynie miejscowe i pozbawione jakichkolwiek skutków ubocznych.
Szczególne znaczenie w kosmetyce przypisuje się tzw. fitoestrogenom występującym między innymi w nasionach soi, szyszkach chmielu, niedojrzałej kukurydzy i kiełkach pszenicy. Ze względu na podobną do estrogenów strukturę przestrzenną fitoestrogeny łączą się z estrogenowymi receptorami znajdującymi się w skórze i naśladują ich działanie. Kosmetyki z fitoestrogenami polecane są dla cery dojrzałej, ponieważ opóźniają procesy starzenia się skóry, działają regenerująco i przeciwzapalnie. Stymulują ukrwienie i odżywienie skóry, poza tym mają działanie przeciwutleniające.
Ceramidy
Ceramidy to substancje tłuszczowe, które stanowią główny składnik spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe w warstwie rogowej naskórka. Ceramidy tworzą szczelny mur ochronny skóry i w ten sposób chronią ją przed utratą wody i wpływem czynników zewnętrznych.
Z wiekiem ilość ceramidów w skórze maleje, co powoduje, że staje się ona coraz mniej nawilżona i elastyczna. Do celów kosmetycznych ceramidy pozyskuje się z materiału zwierzęcego, z roślin i wytwarza się je syntetycznie. Ceramidy zawarte w kremach są bardzo dobrze wchłaniane przez naskórek, przywracają jego prawidłowe napięcie i elastyczność, a przede wszystkim chronią przed utratą wody. Kosmetyki z ceramidami polecane są do pielęgnacji skóry suchej, starzejącej się i wrażliwej. Ceramidy stosowane są również w kosmetykach do pielęgnacji włosów, ponieważ mają zdolność wbudowywania się w zniszczone miejsca we włosach, co sprzyja ich wygładzeniu i nawilżeniu.
Kwasy alfa- i beta-hydroksylowe
Kwasy alfa-hydroksylowe (AHA), zwane również kwasami owocowymi, są naturalnymi składnikami występującymi w przyrodzie. W kosmetykach najczęściej stosowany jest kwas glikolowy obecny w soku trzciny cukrowej i kwas mlekowy występujący np. w kwaśnym mleku. Kwasy alfa-hydroksylowe usuwają warstwę martwych, zrogowaciałych komórek naskórka. W ten sposób wygładzają skórę i zwiększają wchłanianie innych stosowanych składników pielęgnacyjnych. Pobudzają również produkcję kolagenu i elastyny, dzięki czemu zmniejszają drobne zmarszczki i poprawiają elastyczność skóry. Kwasy owocowe wykorzystywane są również w leczeniu skóry trądzikowej, ponieważ odblokowują pory i zapobiegają tworzeniu się ognisk zapalnych.
Jedynym kwasem beta-hydroksylowym (BHA) stosowanym w kosmetykach jest kwas salicylowy, który otrzymywany jest np. z kory wierzby. Kwas salicylowy ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Preparaty z BHA polecane są przy leczeniu trądziku, bo powodują zmniejszenie łojotoku, odblokowują pory i pomagają likwidować zaskórniki.
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy jest polisacharydem naturalnie występującym w ludzkiej skórze, którego głównym zadaniem jest utrzymanie w niej wody. Odpowiednia ilość kwasu hialuronowego w skórze gwarantuje jej sprężystość i gładkość. Z wiekiem ilość tego składnika w skórze maleje, co wiąże się ze zmniejszeniem jej zdolności do wiązania wody. Ze względu na doskonałe właściwości nawilżające (jego jedna cząsteczka jest w stanie przyłączyć do siebie aż 250 cząsteczek wody) kwas hialuronowy wykorzystywany jest bardzo często w zabiegach dermatologii estetycznej. Znalazł również zastosowanie w kosmetykach jako substancja silnie nawilżająca i wzmacniająca barierę ochronną naskórka.
