Kłopoty z trądzikiem

Trądzik pospolity występuje przede wszystkim u osób w wieku dojrzewania, niezależnie od płci. Jest to wtedy trądzik młodzieńczy. W większości przypadków (ponad 80%) przebiega dość łagodnie, przejawia się pojedynczymi krostkami na twarzy czy ramionach i znika bez śladu, niestety zwykle dopiero po kilku latach. Jednak jest jeszcze te pozostałe kilkanaście procent młodych ludzi, którzy przechodzą te naturalne zmiany dużo ciężej i często nie mogą się pozbyć krostek jeszcze wiele lat po zakończeniu okresu dojrzewania. W takim wypadku trądzik trzeba już traktować jak chorobę i go leczyć.

Trądzik bezpośrednio wywołuje zwiększona aktywność gruczołów łojowych skóry, powodująca zatykanie porów i powstawanie zaskórników. Wiele z nich w wyniku działania bakterii beztlenowych przemienia się w ropne krostki. Wydzielanie łoju związane jest natomiast ściśle z produkcją hormonów płciowych i dlatego trądzik pojawia się wtedy, gdy organizm przechodzi rewolucję hormonalną związaną z wiekiem dojrzewania, a nie występuje u dzieci i osób starszych.

Spośród hormonów płciowych największy wpływ na powstawanie trądziku wywierają androgeny, ponieważ komórki gruczołów łojowych mają receptory wrażliwe na te hormony. Pobudzenie tych receptorów nasila produkcję sebum przez gruczoły łojowe skóry. Rola androgenów w powstawaniu trądziku sprawia, że cięższe jego objawy częściej występują u chłopców i mężczyzn, chociaż tutaj istotne może być także to, że kobiety z reguły przywiązują większą wagę do pielęgnacji skóry.

Zaskórniki, grudki i krostki pojawiają się przede wszystkim na twarzy, a także na górnej części pleców, na ramionach, mogą się zdarzać na klatce piersiowej. Trądzik często nasila się okresowo, co ma związek z ważnymi wydarzeniami w życiu osoby cierpiącej na tę przypadłość lub z cyklem hormonalnym. U dziewcząt i kobiet więcej wyprysków pojawia się na skórze przed miesiączką, kiedy w wyniku zmian równowagi hormonalnej w skórze gromadzi się więcej wody i chlorku sodu. Niezależnie od płci natomiast u młodych osób kondycja skóry może pogarszać się przed stresującymi wydarzeniami, np. egzaminami czy ważnymi spotkaniami. To z kolei wywołuje dodatkowy stres i spadek poczucia własnej wartości, bo akurat w momencie kiedy chciałoby się wyglądać jak najlepiej, twarz szpecą pryszcze. W cięższych przypadkach trądziku nieatrakcyjny wygląd może mieć bardzo negatywny wpływ na psychikę młodej osoby.

Powszechna opinia, że niektóre produkty spożywcze (czekolada, ostre lub smażone potrawy) wzmagają trądzik, nie znajduje potwierdzenia z naukowego puntu widzenia, jednak wiele osób obserwuje u siebie zależność pomiędzy dietą a wyglądem skóry. Nie można mimo to traktować unikania konkretnych potraw jako terapii przeciw trądzikowi. Jak więc można go leczyć?

W większości przypadków, gdy trądzik jest łagodny i przejawia się jedynie w postaci zatkanych porów, grudek i pojedynczych krostek występujących co jakiś czas, wystarcza pielęgnacja twarzy kosmetykami do cery młodej i trądzikowej, zawierającymi np. cynk lub olejek z drzewa herbacianego.

Ważne jest też, by dostarczać skórze odpowiednich witamin (A, E, C) i pić dużo płynów, najlepiej wody, co najmniej 8 szklanek dziennie. Te ostatnie zalecenia dla zdrowej skóry powinny stosować zresztą nie tylko osoby walczące z trądzikiem. Istotne jest także, by nie dotykać twarzy brudnymi rękami i przede wszystkim nie wyciskać pryszczy. Zabieg czyszczenia skóry może wykonać wyłącznie kosmetyczka w sprawdzonym salonie, w którym przestrzega się zasad higieny. Samodzielnie należy wykonywać jedyni peeling skóry twarzy. W przeszłości panował pogląd, że czyszczenie u kosmetyczki trzeba wykonywać jak najczęściej, nawet co miesiąc lub dwa, obecnie jednak panuje pogląd, że temu przykremu i bolesnemu zabiegowi należy się poddawać znacznie rzadziej, bo gruczoły łojowe podrażnionej, oczyszczonej z nadmiaru tłuszczu skóry zaczynają jeszcze intensywniej produkować sebum.

Kiedy trądzik jest bardziej nasilony, stosuje się leczenie antybiotykami, przede wszystkim tetracykliną, podawaną przez długi czas (kilka tygodni) w małych dawkach. Dorosłym kobietom, które dawno już przeszły okres dojrzewania, a nadal zmagają się z trądzikiem, bo mają zachwianą równowagę hormonalną, często pomagają estrogenowe pigułki antykoncepcyjne. Obniżają one poziom androgenów i tym samym zmniejszają aktywność gruczołów łojowych skóry. Natomiast kiedy wypryski już zniknęły, a pozostały na twarzy blizny, pomóc może usuwanie ich laserem lub mikrodermabrazja w gabinecie dermatologii estetycznej lub kosmetycznym.