Jąkanie u dzieci

Skąd się bierze jąkanie? Przyczyny jąkania nie są jednoznaczne. Za problemy mowy odpowiedzialny może być zbyt wrażliwy układ nerwowy, wpływ czynników zewnętrznych, zaburzenia motoryczne. Według niektórych jąkanie ma podłoże genetyczne. Na zacinanie się podczas mówienia wpływają też emocje. Leczenie jąkania wymaga cierpliwości i zrozumienia. Wyśmiewanie czy poganianie dziecka jedynie pogłębią dolegliwość.

Przyczyny i objawy jąkania

Czy fakt, że dziecko nie mówi płynnie, ale zacina się i mówi urywanymi zdaniami, oznacza zaburzenia mowy? U dzieci w wieku przedszkolnym zacinanie się w trakcie mówienia to dość częste zjawisko. Wynika ono z tego, że dziecko szybciej myśli, niż mówi. W tym wieku zazwyczaj nie ma jeszcze zbyt bogatego słownictwa i nie zna wielu słów. Nic dziwnego więc, że ma problemy ze swobodnym wyrażaniem myśli. Tym bardziej, gdy targają nim emocje i dziecko chciałoby opowiedzieć kilka rzeczy naraz. Zanim jednak zaczniesz się martwić mową dziecka, poobserwuj je dokładnie. Dzieci zazwyczaj wyrastają z jąkania około 9–10 roku życia.

Jąkanie, czyli zacinanie się, to niemożność płynnego wypowiedzenia swoich myśli. Jest to zaburzenie najczęściej przejściowe. Niestety, nie zawsze. Dlatego też wyróżniamy różne rodzaje jąkania, np.: jąkanie przejściowe, jąkanie nawykowe i jąkanie na tle nerwicowym. Na jąkanie przejściowe ma wpływ rozwój aparatu mowy dziecka. Chłopcy częściej zacinają się niż dziewczynki. Czasami jąkanie można zaobserwować u dzieci, które są na siłę przestawiane z leworęczności na praworęczność. Jąkanie nawykowe wynika ze złej budowy strun głosowych. Niesprawność motoryczna powoduje, że dochodzi do nieprawidłowości w koordynacji mięśni w trakcie mówienia. Jąkanie na tle nerwicowym jest najtrudniejsze do wyleczenia. Przyczyną zacinania się jest w tym wypadku lęk u dziecka. Maluch może się stresować sytuacją w domu, w szkole, może mieć szkolną fobię. Niekiedy przyczyną lęku u malucha jest bicie (nawet, niewinne według rodziców, klapsy dla dzieci).

Leczenie jąkania

Żeby wyleczyć jąkanie u dziecka, należy uzbroić się w cierpliwość i zrozumienie. Ponieważ przyczyny jąkania często leżą w psychice, dziecko musi wiedzieć, że jest kochane. Dlatego też nie szczędź mu czułości – przytulaj dziecko, chwal. Kiedy maluch chce coś powiedzieć, zwracaj uwagę na to, co mówi, a nie jak mówi. Nigdy nie ponaglaj dziecka ani nie kończ za niego zdań. Pozwól mu sformułować myśli po swojemu. Nie strofuj malca za to, jak mówi. Okaż radość z tego, że z nim rozmawiasz. Dzięki temu dziecko będzie miało odwagę, by dalej mówić. Nie zwracaj uwagi na jąkanie.

Poświęć chwilę swojemu dziecku. Kiedy zaczyna ono mówić, nie rozpraszaj się i nie udawaj zajętego. Oderwij się od dotychczasowych zajęć i skup uwagę na maluchu. Sama mów starannie i poprawnie. To ty jesteś pierwszym nauczycielem dziecka. Dzięki temu maluch szybciej przyswoi sobie poprawną wymowę słów. Nigdy nie dawaj klapsów dziecku za to, że się zacina ani też nie zwracaj mu publicznie uwagi.

Jeżeli mimo stosowania się do powyższych rad, dziecko nadal się jąka, idź z nim do lekarza. Ćwiczenia z logopedą pomogą rozluźnić napięcie w strunach głosowych. Jeśli jąkanie spowodowane jest nerwicą, prawdopodobnie potrzebna będzie pomoc psychoterapeuty.