Uciekające oczko

Choroby oczu mogą pojawić się już w okresie niemowlęcym. Do najczęstszych schorzeń narządu wzroku, pojawiających się we wczesnym dzieciństwie, należy zez. Zezowanie u dzieci powstaje na skutek nieprawidłowego działania mięśni gałki ocznej lub powodują go wady wzroku. Z zeza się nie wyrasta. Dlatego im szybciej podejmiesz leczenie zeza u dziecka, tym większa szansa na prawidłowe widzenie. Nieleczony, prowadzi do trwałego uszkodzenia wzroku. Jakie są przyczyny zeza i jak rozpoznać pierwsze objawy zeza?

Za koordynację ruchu oczu odpowiadają mięśnie gałek ocznych. Jeśli mięśnie działają sprawnie, gałki oczne ustawiają się równolegle, niezależnie od tego, w którym kierunku patrzymy. Dzięki równoległemu położeniu gałek, obraz przedmiotu powstaje w tym samym miejscu na obu siatkówkach oczu. Następnie w mózgu zachodzi proces fuzji, w wyniku którego otrzymujemy jeden wyraźny obraz przedmiotu. Jeśli każde oko maluszka patrzy w inną stronę, na siatkówkach powstają dwa różne obrazy. Ten, który wytwarza zezujące oczko jest nieostry. Do mózgu docierają sprzeczne informacje, co uniemożliwia dokonanie fuzji obrazów. Aby zlikwidować podwójne widzenie mózg wyłącza obraz z wadliwego oka. Mówimy wówczas o niedowidzeniu i zespole "leniwego oka". Najczęstsze przyczyny zeza u dzieci to wady wzroku: dalekowzroczność, krótkowzroczność oraz astygmatyzm.

Objawy zeza

Zezować mają prawo niemowlęta, które nie ukończyły 6-ego miesiąca życia. Mięśnie gałek ocznych są u półrocznych maluszków niedostatecznie wykształcone, dlatego problem "uciekającego oczka" nie powinien niepokoić. Z miesiąca na miesiąc sprawność narządu wzroku wzrasta, a mięśnie rosną w siłę. W siódmym miesiącu życia dziecko potrafi już patrzeć na wprost oraz wodzić oczkami za zabawką.

Koniecznie zgłoś się z dzieckiem do okulisty jeśli patrząc na wprost, oczka:

• ustawiają się w kierunku skroni (zez rozbieżny),
• skierowane są w kierunku nosa (zez zbieżny),
• są ustawione w różnym kierunku (zez naprzemienny).

Niepokojącym objawem może być również przymykanie jednego oczka przez dziecko lub przechylanie główki tak, by obserwowany przedmiot znalazł się bliżej zdrowego oka. Chorobom oczu mogą towarzyszyć bóle głowy.

Najczęściej choroba dotyczy dzieci z przedziału wiekowego 1–5 lat. Aczkolwiek może się zdarzyć, że zez pojawi się i u starszego dziecka. Widzenie obuoczne kształtuje się mniej więcej do ósmego roku życia, dlatego dzieci do tego wieku są szczególnie narażone na zezowanie. Niekiedy zez pojawia się zaraz po narodzeniu, jako wada wrodzona.

Leczenie zeza

Zez prowadzi do zaburzeń ostrości widzenia oraz do niedowidzenia jednego oka. Nieprawidłowości w widzeniu obuocznym utrudniają widzenie przestrzenne. Nieleczony zez może doprowadzić do trwałego oślepnięcia na jedno oko. Zezowanie nie tylko wygląda nieestetycznie, ale także utrudnia wykonywanie wielu prostych czynności, a w przyszłości może zamknąć przed dzieckiem dostęp do wielu zawodów.

Zanim wdrożymy leczenie, konieczne będzie wykonanie kilku podstawowych badań okulistycznych. Najczęściej jest to: badanie ostrości wzroku (skiaskopia, badanie komputerowe), badanie dna oka (pozwala wykluczyć chorobowe podłoże zeza np. nowotwory oka), cover test (zasłonięcie jednego oka, w celu sprawdzenia ułożenia drugiego oka), badanie widzenia obuocznego i ruchów oka (sprawdza pracę mięśni oka, pozwala ustalić przyczynę i rodzaj zeza).

Im szybciej podejmiesz leczenie zeza u dziecka, tym większa szansa na przywrócenie prawidłowego ustawienia gałek ocznych i wykształcenie widzenia przestrzennego.

Jeśli przyczyną zeza jest wada wzroku, leczenie opiera się na jej wyeliminowaniu. Zwykle stosuje się w tym przypadku okulary korekcyjne. Aby przywrócić prawidłowe ustawienie oczu, jedno oko zasłania się specjalną gumową przyssawką, zakładaną na szkiełko okularów. Osłabione mięśnie oka są wzmacniane za pomocą specjalnych zestawów ćwiczeń oczu, które dobiera ortoptyk. W niektórych przypadkach konieczne jest chirurgiczne leczenie zeza. To ostateczna metoda przywrócenia prawidłowego ułożenia gałek ocznych stosowana wtedy, gdy inne metody zawiodą. Trzeba mieć jednak świadomość, że interwencja chirurgiczna nie usunie niedowidzenia, a po operacji może być konieczne noszenie okularów.