Odcinek 6. Etyczne aspekty języków

Zalety i wady języków
Zjawiska opisywane w tym rozdziale będą bardziej zrozumiałe, jeżeli będziemy się posługiwali pojęciami wprowadzonymi z definicji języków w odcinku 4. Język kobiecy to język emocjonalny, a język męski to język racjonalny. Oboma językami mogą posługiwać się zarówno mężczyźni jak i kobiety.

Najważniejszym kręgiem bliskości jest rodzina. Stworzenie atmosfery bezpieczeństwa i bliskości w rodzinie ma szczególnie duży wpływ na dzieci, gdyż jest warunkiem prawidłowego przebiegu ich wychowania oraz kształtowania zarówno strony uczuciowej, jak i rozumowej ich osobowości. Dlatego kryzysy uczucia bliskości pomiędzy małżonkami tak negatywnie odbijają się na rozwoju emocjonalnym dzieci.

Ograniczenie się do emocjonalnego aspektu więzi wewnątrz kręgu bliskości, a więc w konsekwencji utrzymywanie wyraźnego podziału na “swoich” i “obcych” podsyca uczucia obcości, wrogości i nienawiści w stosunku do osób spoza kręgu bliskości, nie kładzie nacisku na wykształcenie umiejętności obiektywnej oceny, przyjęcia ich punktu widzenia. Tak ukształtowani ludzie często kierują się “etyką Kalego”. Identyfikując się ze swoim kręgiem bliskości trudno jednak uniknąć schematycznego klasyfikowania ludzi na “swoich” i “obcych”.

Ślub oznacza dla małżonków częściowe wyjście z kręgu bliskości domu rodzinnego i rozpoczęcie tworzenia własnego. Jednak matki małżonków próbują przeciwdziałać oddalaniu się swych dzieci, ingerując w sprawy małżeństwa. Ingerencja wzmaga się po urodzeniu dzieci, gdy powstaje krąg bliskości kobiet wokół matki z dzieckiem, a dodatkowo babcie chcą włączyć dziecko w swój krąg bliskości.

Te dążenia mogą być wielokierunkowe. Matka małego dziecka staje wówczas z reguły po stronie swojej matki, gdyż jest to jej naturalny krąg bliskości, podczas gdy teściowa należy do innego kręgu bliskości. Z kolei matka męża stara się z reguły przeciągnąć syna z dzieckiem na swoją stronę, ponieważ w jej odczuciu pozostaje on w jej kręgu bliskości. Ojciec dziecka często nie do końca zdaje sobie sprawę, że przyczyną konfliktów są konkurujące kręgi bliskości. Aby nie doprowadzić do kryzysu małżeństwa, powinien stanąć po stronie żony, a co się z tym wiąże, pozostać w jej kręgu bliskości, do którego należy matka żony. Nie znaczy to, że mężczyzna powinien zawsze podzielać stanowisko swojej teściowej w konfliktach. W przypadku teściowej i zięcia, oprócz przynależności do różnych kręgów bliskości, istnieje również konflikt języków kobiecego i męskiego, dlatego tak ważne jest, by mężczyzna potrafił używać języka kobiecego nie tylko w rozmowie ze swoją żoną, lecz także z teściową.

O ile w języku emocjonalnym istnieje asymetria w traktowaniu “swoich” i “obcych”, to w języku racjonalnym możliwe są sprawiedliwe oceny moralne, niepreferujące “swoich”. W języku racjonalnym jest możliwe postawienie się w sytuacji strony przeciwnej, podejście do problemu z punktu widzenia oponenta. Jest to realizacja zasady chrześcijańskiej “miłuj bliźniego swego jak siebie samego”, co w konsekwencji oznacza także “oceniaj obcego według takich samych zasad, jak bliskiego”. W języku emocjonalnym jest to bardzo trudne. Na przykład matka zwykle stoi po stronie swoich dzieci, nawet jeśli krzywdzą innych ludzi. Złożenie skargi na swoje dzieci jest możliwe w kręgu kultury protestanckiej, na przykład w krajach skandynawskich, gdzie język racjonalny góruje nad emocjonalnym, a więzi bliskości stosunkowo słabe. Taka postawa jest prawie niemożliwa wśród południowców, czego przykładem jest ochrona za wszelką cenę członków “rodziny“ w mafii sycylijskiej.

Inne traktowanie “swoich” i “obcych” funkcjonuje również w innych, niż rodzinnych, kręgach bliskości, m.in. wśród kibiców, drużyn wojowników, grup etnicznych, stronnictw politycznych oraz wspólnot religijnych. Przewaga myślenia emocjonalnego w takich grupach ujawnia negatywne strony języka emocjonalnego niezależne od płci członków tych grup.

Altruizm
Trzecim, bardzo ważnym składnikiem miłości, jest altruizm. Altruizmem nazywamy bezinteresowne kierowanie się w swym postępowaniu dobrem innych, gotowość do poświęceń. Altruizm jest przeciwieństwem egoizmu, a w praktyce oznacza postawę sprawiedliwości, uczciwości i zaufania do drugiej osoby. Tak widziany altruizm jest tym, co w religii nazywa się uczuciem miłości. Najlepszym przykładem altruizmu rozumianego jako miłość do bliźniego jest działalność matki Teresy z Kalkuty.

Altruizmu nie da się jednoznacznie zaklasyfikować do któregoś z języków. Motywem altruizmu może być współczucie oraz litość, które należą do języka uczuciowego, czyli kobiecego. Ale altruizm może też mieć jako podstawę poczucie obowiązku, sprawiedliwości i obiektywności, które należą do języka racjonalnego, męskiego.

Trudno wyobrazić sobie udany związek, jeśli strony nie są zdolne do altruizmu, ale jednocześnie sam altruizm partnera nie wystarcza, zwłaszcza kobiecie. Mając do wyboru między partnerem chłodnym, ale altruistycznym, a egoistą, który potrafi porozumiewać się w języku emocjonalnym, okazuje swoje uczucia, kobieta często wybiera tego drugiego.

Dlaczego tak się dzieje? Przyjrzyjmy się sytuacji, w której mężczyzna jest zamknięty na język kobiecy, ale ma wysokie poczucie odpowiedzialności za rodzinę, pomaga żonie, stawia potrzeby innych członków rodziny nad własne. Taki związek funkcjonuje prawidłowo, ale nie ma w nim “ciepła”, “bliskości” (w rozumieniu kobiecym) i spontaniczności. Kobiecie brakuje tych przejawów uczuć, zatem odczuwa swój związek jako niepełny, ułomny. Mężczyzna wprawdzie może okazywać pewne gesty, przynosić kwiaty, całować żonę na przywitanie i pożegnanie, podawać jej płaszcz, ale ma to charakter konwenansu i dobrego wychowania. Kobieta znakomicie wyczuwa brak “uczucia” w tych gestach, nie tego oczekuje od partnera. Taki brak “romantyczności” w związku może doprowadzić nawet kobietę do porzucenia odpowiedzialnego i dobrego męża, a związania się z nieodpowiedzialnym i egoistycznym, ale za to “romantycznym” partnerem.

Z kolei samo uczucie bliskości bez altruizmu też nie gwarantuje dobrej miłości. Przykładem tego może być matka o niskim poziomie etycznym. Posiadanie dziecka zaspokaja instynkt macierzyński kobiety, odczuwa ona silną więź bliskości do dziecka, ale jest to uczucie egoistyczne, zaspokajające jej potrzeby. Zwykle nie dba o jego edukację, rozwój, wychowanie i zaspokajanie jego potrzeb. Często dochodzi do maltretowania i bicia dziecka, gdyż na nim matka najłatwiej może wyładować swoje negatywne emocje. Jest to typowy przykład miłości “toksycznej”, egoistycznej, kiedy bliskości nie towarzyszy altruizm.

W podsumowaniu należy zauważyć, że trzy składniki miłości: pożądanie seksualne, bliskość uczuciowa oraz altruizm mogą występować oddzielnie, w dowolnych zestawieniach parami i trzy jednocześnie na raz. Czytelnik z łatwością może znaleźć przykłady na wszystkie kombinacje. Jednak dopiero wszystkie trzy składniki dają w pełni satysfakcjonujące uczucie miłości pomiędzy mężczyzną i kobietą.

Przykłady kombinacji trzech składników miłości: seksu, bliskości i altruizmu.

Sam seks:
— Osoba zdolna jedynie do uczucia pożądania to dewiant seksualny.

Sama bliskość:
— Egoistyczna matka, dla której dziecko służy wyłącznie do zaspokojenia instynktu macierzyńskiego.
- Przyjaciółki, u których więź oscyluje pomiędzy bliskością a wrogością.

Sam altruizm:
-Chłodny uczuciowo ojciec, poświęcający się dla dobra rodziny(uczucie w stosunku do dzieci).
- Bezinteresowne poświęcanie się dla obcych ludzi bez nawiązania z nimi innych więzi.

Seks i bliskość:
- Romantyczne małżeństwo lub kochankowie z obustronnie egoistycznym pojmowaniem związku.

Seks i altruizm:
— Dobry i pracowity mąż, aktywny seksualnie, ale nie potrafiący zdobyć się na odrobinę romantyzmu, małomówny, nie potrafiący ponieść się emocjom, chłodny i rzeczowy.

Bliskość i altruizm:
- Dobrzy, pełni ciepłych uczuć rodzice, rodzeństwo lub inni członkowie rodziny, uczynni i bezinteresowni.

Seks, bliskość i altruizm:
- Idealny związek kobiety i mężczyzny: romantyczny, oparty na zrozumieniu i wzajemnym wsparciu, namiętny.