Psychologia dotyku

Szwedzcy i kanadyjscy naukowcy udowodnili, że w naszej skórze funkcjonująspecyficzne włókna nerwowe, których jedynym przeznaczeniem jest przekazywaniedo mózgu wrażeń związanych z dotykiem skórnym delikatnym, czyli po prostuz pieszczotami.

Wiadomo było od dawna, że wyposażeni jesteśmy w różniące się budową systemypołączeń nerwowych przekazujące do mózgu odrębne i właściwe dla tych systemówgrupy impulsów zarejestrowanych na skórze. Cienkie włókna bez mieliny służą jako kanałtransmisji wrażeń wszelkiego rodzaju bólu, a więc wynikających z poparzeń, uderzeń,skaleczeń, ukłuć itd. Grubsze włókna z osłoną mielinową przenoszą wrażenia z kontaktówniebolesnych, takich jak nacisk i wibracja.

Rolę fizjologiczną trzeciego rodzaju włókien nerwowych, wyodrębnionego przedtemtylko u zwierząt, o którym wiedziano tylko tyle, że nie przekazuje ani bólu,ani ucisku, zidentyfikowali u człowieka szwedzcy i kanadyjscy neurolodzy.

Odkrycie było możliwe dzięki przypadkowi 54-letniej Kanadyjki, która w wynikuchoroby została pozbawiona czucia na całym ciele poza głową. Okazało się,że skóra objętego paraliżem ciała pacjentki, która wydawała siępozbawiona wszelkiego czucia, wyczuwa bardzo delikatny dotyk. Kanadyjkaczuła np. gładzenie palcami jej skóry, nie potrafiąc jakkolwiek wskazać dokładniemiejsca i kierunku tych ruchów. Analiza obrazu pracy mózgu badanego metodą rezonansumagnetycznego, podczas gdy pacjentka była poddawana rozmaitym stymulacjom dotykowymprzypominającym głaskanie i łaskotanie, wykazała, że tego typu dotyk aktywowałobszary kory mózgowej odpowiedzialne za rejestrowanie emocji miłosnychwszelkiego typu. Ten niezwykle rzadki przypadek braku transmisji takich doznańsensorycznych jak ból czy zwykły dotyk, przy jednoczesnej umiejętności odbieraniatak delikatnych bodźców jak pieszczoty naprowadził naukowców na ślad włókien nerwowych odpowiedzialnych wyłącznie za przekaz tylko "czułego" dotyku.

Poza transmisją subtelnych doznań odkryty rodzaj włókien nerwowych odgrywarównież znaczącą rolę w kształtowaniu ludzkiej psychiki na wczesnym etapieżycia. Naukowcy wyrazili się o tym rodzaju nerwów jako o kluczu do czułości i delikatnościczłowieczej. Autorzy odkrycia wskazują na znaczenie kontaktu fizycznego między matką, a dzieckiempocząwszy od urodzenia. Zbieżne z ich konkluzjami są wyniki badań porównawczychnad rozwojem dzieci, które jako niemowlęta były przez dłuższy czas pozbawione dotykumatki i tych, których kontakt z matką był stale bliski. Przedstawiciele pierwszej grupyw późniejszym życiu jednoznacznie wykazywali braki emocjonalne w stosunkudo przedstawicieli grupy drugiej.Źródło: Nature Neuroscience, wrzesień 2002