Leczenie uzależnień

Jednymi z poważniejszych problemów współczesnego świata są nałogi i uzależnienia. Ich motorem napędowym jest nieodparta chęć, a nawet potrzeba, zażywania jakiejś substancji lub wykonywanie określonej czynności. Wyróżniamy uzależnienia: fizjologiczne, psychiczne oraz społeczne. Skutki uzależnień są groźne dla zdrowia i życia. Dlatego tak ważne jest ich leczenie. Niestety, większość uzależnionych osób nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby i nie widzi potrzeby poddania się jakiejkolwiek terapii.

Charakterystyka uzależnień

Obecnie uzależnić można się niemal od wszystkiego, dlatego też problem ten jest złożony i nie ma jednego lekarstwa, które mogłoby wyciągnąć wszystkie osoby z danej choroby. Do najczęstszych i najbardziej znanych uzależnień zaliczamy:

• uzależnienie od alkoholu,
• uzależnienie od papierosów,
• uzależnienie od narkotyków,
• uzależnienie od leków przeciwbólowych,
• uzależnienie od seksu,
• uzależnienie od słodyczy,
• zakupoholizm (uzależnienie od zakupów),
• uzależnienie od opalania,
• uzależnienie od pracy (pracoholizm),
• uzależnienie od Internetu,
• uzależnienie od hazardu,
• uzależnienie od komórki,
• uzależnienie od fast foodów.

Uzależnienia dzielimy na fizjologiczne, psychiczne i społeczne. Uzależnienia fizjologiczne (fizyczne) obejmują wszystkie nałogi związane z koniecznością zażywania substancji wywołujących określone dolegliwości fizyczne – ból, bezsenność, biegunkę, uczucie zimna, wymioty, drżenie mięśni. U osób, które przestają przyjmować uzależniające substancje, pojawia się zespół abstynencyjny. Do uzależnień fizjologicznych prowadzą: nikotyna, alkohol etylowy, opiaty (na przykład heroina, morfina), barbiturany (składniki leków nasennych), część stroidów (nie mylić ze sterydami), benzodiazepiny (leki psychotropowe).
Uzależnienia psychiczne lub psychologiczne objawiają się koniecznością ciągłego wykonywania określonych czynności lub brania pewnych substancji. Próba powstrzymania nie wywołuje skutków fizjologicznych. Osoby uzależnione psychicznie słabiej odczuwają działanie środka (wzrasta tolerancja na daną substancję), nie mogą powstrzymać się przed zażyciem substancji, choć wiedzą, że jest szkodliwa dla ich zdrowia, obsesyjnie myślą o nałogu, mają słabą wolę. Wśród czynności wywołujących uzależnienie znajdują się: masturbacja, pornografia, internet, gry komputerowe, hazard, seks, praca, zakupy, jedzenie, słodycze, telewizja, słuchanie muzyki, samookaleczanie.

Do uzależnień społecznych dochodzi pod wpływem panującej mody lub grupy społecznej. To częste zjawisko w kręgach subkultur – należące do nich osoby muszą respektować i przestrzegać obowiązujących w niej zasad i obyczajów.

Walka z uzależnieniami

Uzależnienia fizjologiczne leczy się przez detoksykację (odtrucie). Dzięki zastosowaniu najnowszych odkryć nauki, leczenie z uzależnień fizjologicznych przebiega w miarę sprawnie i łatwo. W trakcie kuracji powoli zmniejsza się dawkę używki i podaje się pacjentowi środki pomocnicze. Rzadko stosuje się nagłe odstawienie, gdyż może ono doprowadzić do poważnych uszkodzeń zdrowia, np. nagłe odstawienie alkoholu powoduje delirium tremens, czyli padaczkę alkoholową.

Na uzależnienie od opiatów, czyli heroiny lub morfiny, stosowane są kuracje metadonowa lub buprenorfinowa. Lżejsze postaci uzależnień leczone są dzięki podawaniu dużych dawek diazepamu. Uzależnienia fizyczne są łatwiejsze do wyleczenia, niż uzaleznienia psychologiczne. Narkotyki uzależniają na obu poziomach. W wypadku zażywania niektórych substancji narkotycznych dochodzi do uzależnienia psychicznego bez objawów fizycznych. Nigdy natomiast nie ma miejsca sytuacja odwrotna.

Leczenie uzależnienia psychicznego to trudna walka. Pacjenci muszą sami wykazać wolę leczenia. Często dochodzi do tego, że osoby chcą zerwać z nałogiem, ale nie potrafią zrealizować tej decyzji. W Polsce od kilkudziesięciu lat istnieją grupy, w których terapia oparta jest na zasadach dwunastu kroków. Wśród takich grup znajdują się Anonimowi Alkoholicy, Anonimowi Narkomani, anonimowi nikotyniści, anonimowi erotomani, anonimowi żarłocy, anonimowi hazardziści.