Funkcjonowanie społeczne chorych na depresję

BEATA RATUSZNIAK • dawno temu

Depresja pogarsza jakość życia chorego, ogranicza jego zdolność do pracy, nauki, wpływa na kontakty z bliskimi. Co zrobić, gdy praca przestaje być możliwa? Czy wrócić do pracy po epizodzie depresji? Czy przejść na rentę? Co zrobić, by życie po epizodzie depresji było takie jak wcześniej?

To, jak społecznie funkcjonuje chory na depresję, zależy od jej przyczyn, stopnia ciężkości, odpowiedniego leczenia, liczby nawrotów choroby i obecności okresów remisji. Depresja może być łagodna, umiarkowana lub ciężka, jeśli mówimy o jej nasileniu. Endogenna, reaktywna, na podłożu organicznym, gdy rozróżniamy jej etiologię. I w każdej z tych postaci, i w każdym jej epizodzie chory funkcjonować może zupełnie inaczej. Trudno określić jednoznaczny sposób postępowania, ponieważ powinien on być dobrany do każdego chorego indywidualnie oraz w zależności od jego sytuacji zdrowotnej i materialnej.

Niezdolność do pracy
Gdy epizody depresji nie są zbyt intensywne, a remisje długotrwałe, zdolność do pracy jest najczęściej zachowana. Co innego się dzieje, gdy z powodu choroby obniża się aktywność życiowa, dochodzi do utraty zainteresowania pracą, obniżenia jej wydajności, pogarszają się relacje z otoczeniem, zwiększa się absencja chorobowa. Konieczne może się wtedy stać stwierdzenie ograniczenia zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy lub całkowitej niezdolności do pracy zawodowej. Dotyczy to przede wszystkim chorych z głębokimi fazami depresyjnymi, nasilonym spowolnieniem psychoruchowym, zobojętnieniem. Trzeba wziąć pod uwagę także sytuację zawodową i rodzinną chorego. Podjęcie decyzji o przejściu na rentę wymaga dokładnego, wspólnego przeanalizowania, także z rodziną. To ważne, by nie dokonać tego „przedwcześnie”, gdyż chory może czuć się z tego powodu niepotrzebny, bezwartościowy, odsunięty na dalszy plan oraz ciężarem dla rodziny, która będzie musiała się nim zajmować. Z kolei zwlekanie z taką decyzją także może być niewłaściwe. Stąd należy o tym wspólnie, rozważnie zdecydować, myśląc o tym, co będzie najlepsze dla chorego.

Lekarz, decydując o skierowaniu pacjenta na rentę, poprzedzić to powinien kilkumiesięcznym, regularnym leczeniem ambulatoryjnym. Nie dotyczy to osób z ciężkim przebiegiem zaburzeń. Dla większości pacjentów rozpoczęcie terapii nie może być równoważne z ograniczeniem sprawności organizmu, która upoważniałaby do orzeczenia choćby częściowej niezdolności do pracy.

Ale z drugiej strony to właśnie obawa przed utratą pracy z powodu choroby psychicznej powoduje czasem, że pacjent nie chce podjąć leczenia, bojąc się, że wszyscy się o tym dowiedzą lub że nie będzie w stanie pracować.

Powrót do pracy
W przypadku gdy lekarz uzna, że przez pewien czas lepiej będzie zdrowieć w domu, może wystawić pacjentowi zwolnienie lekarskie, aż do czasu gdy samopoczucie chorego się nie poprawi. Moment powrotu do pracy powinien być uzgodniony wspólnie z lekarzem lub terapeutą, tak by odbyło się to w jak najlepszym momencie. Czy należy mówić w pracy o swojej chorobie? To powinna być kwestia indywidualna, należy wziąć pod uwagę tolerancję danego środowiska, jego wiedzę na temat depresji oraz własne dobro. Nie ma obowiązku tłumaczenia się komukolwiek ze swojej choroby. A lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej.

Trzeba pamiętać, że odpowiednie i właściwe leczenie nawrotów choroby oraz ich profilaktyka, poprzez, często przewlekłe, przyjmowanie leków, może uchronić przed nawrotami depresji i nie zmniejsza aktywności zawodowej chorego.

Jak żyć po epizodzie depresji?
Oto kilka rad dotyczących dobrego samopoczucia i życia stworzonych przez innych chorych na depresję (wg „Co warto wiedzieć na temat depresji” – Poradnika opracowanego w Instytucie Lunbecka, Kopenhaga):
— Skoncentruj się na swoich zainteresowaniach, na tym, co lubisz lub wcześniej lubiłeś robić, na tym, w czym jesteś lub byłeś dobry.
— Jeśli z powodu choroby nie pracujesz lub jesteś na emeryturze, nie oznacza to, że nie możesz nic robić. Nie musisz wycofywać się ze swoich kontaktów społecznych.
— Kontynuuj swoje znajomości i pielęgnuj swoje przyjaźnie. Przyjaciele Ci pomogą i wesprą Cię.
— Dzwoń do nich każdego dnia.
— Planuj i kreuj swoje codzienne życie, zapełniaj je różnymi czynnościami i działaniami, np. spotkaniami z przyjaciółmi, zakupami, sportem.
— Miej kontakt z otaczającym światem, nie tylko poprzez znajomych, rodzinę, ale także poprzez gazety, telewizję, książki.
Źródło: abcDepresja.pl