Jak leczyć mięśniaki macicy?

Mam pytanie: czy mięśniaki (23–30 mm) można leczyć bezoperacyjnie, np. ziołami?
Pozdrawiam,
Bożena

Dr n. med. Anna Paczkowska, specjalista ginekolog-położnik, zastępca kierownika Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Świętej Rodziny w Poznaniu. Ma 22-letnią córkę i 25-letniego syna. Lubi urządzać i zmieniać swój dom: malować, tapetować, wyszukiwać w second handach tanie starocie – meble, kubki, garnki, talerzyki. Nie mogłaby żyć bez muzyki. Lubi czytać i podróżować. W konkursie na Pamiętniki Lekarzy Zdobyła II miejsce.

Mięśniaki powstają wówczas, gdy komórki mięśniowe, z których zbudowana jest macica, zbyt mocno się namnażają i w niektórych miejscach tego narządu tworzą się guzy. Mimo, że ich nazwa brzmi groźnie, tylko w 1–2 procentach przypadków mogą przybrać formę złośliwą.

Ze względu na to, gdzie umiejscowią się mięśniaki, dzieli się je na następujące rodzaje:

podsurowicówkowe — rosną w kierunku błony surowiczej (czyli otrzewnej), pokrywającej macicę od strony jamy brzusznej;śródścienne — rozwijają się w ścianie macicy;podśluzówkowe — rosną do środka macicy, w kierunku błony śluzowej wyściełającej macicę od wewnątrz;uszypułowane – z trzonem macicy wiąże je szypuła, zbudowana z tkanki łącznej, mięśniowej, zawierająca naczynia krwionośne .***Mięśniaków macicy często w ogóle nie trzeba leczyć. Wszystko zależy od tego, jak są duże, gdzie się umiejscowiły i czy wywołują jakieś dolegliwości. ***Na mięśniaki macicy cierpi około 10–20 procent kobiet, najczęściej w wieku 35–45 lat. Przyczyny ich powstawania wciąż nie są do końca jasne. Jako jedną z hipotez wymienia się zaburzenia hormonalne, ponieważ zwykle występują u kobiet, mających wysoki poziom estrogenów w organizmie i jednocześnie niski poziom progesteronu. ***Najczęstszym objawem mięśniaków macicy są nieprawidłowe krwawienia (zbyt obfite, przedłużające się miesiączki, krwawienia pozamiesiączkowe), które mogą prowadzić do niedokrwistości.***Inną dolegliwością, związaną z mięśniakami, mogą być bóle podbrzusza czy uczucie ucisku na pęcherz lub na odbytnicę. ***Jeśli mięśniak, tak jak u Czytelniczki, ma 2–3 cm i nie daje dolegliwości, a jego lokalizacja nie zagraża zdrowiu (np. nie znajduje się nisko na bocznej powierzchni macicy, gdzie może uciskać moczowód, powodując wodonercze), może być on tylko obserwowany. Jeśli natomiast daje o sobie znać, na przykład poprzez nieprawidłowe krwawienia, należy wdrożyć leczenie. Nie zawsze musi to być leczenie operacyjne. Jeśli głównym objawem są obfite miesiączki, można zastosować leki hormonalne. Najpopularniejszą metodą leczenia jest założenie do jamy macicy systemu Mirena. Jeszcze do niedawna w leczeniu obfitych krwawień stosowano analogi GnRH (Zoladex, Dekapeptyl), jednak leki te wywołują „sztuczne klimakterium” ze wszystkimi jego konsekwencjami, m.in. złym samopoczuciem i osteoporozą. Poza tym, leki te są bardzo drogie. W chwili obecnej stosuje się je niekiedy przed leczeniem operacyjnym, aby zmniejszyć krwawienie śródoperacyjne. W ostatnich latach, w niektórych ośrodkach wykonuje się również obliterację (zamknięcie światła) tętnic macicznych, przez podanie leków, powodujących zarastanie ich światła. Zabieg ten polega na wprowadzeniu do tętnic macicznych cewnika – przez naczynia udowe (podobnie jak w koronarografii). Tętnice maciczne są głównym ukrwieniem narządu. Zamknięcie ich światła powoduje zmniejszenie ukrwienia mięśniaka (wolniej rośnie) i złagodzenie ewentualnych objawów.***Wymienione wyżej metody leczenia pozwalają jedynie zmniejszyć rozmiary mięśniaków i ograniczyć lub wyeliminować związane z ich istnieniem dolegliwości. Jedyną metodą na to, by zupełnie pozbyć się tych guzów, jest natomiast operacja. Najczęściej w ich usuwaniu stosuje się leczenie operacyjne – laparotomię (otwarcie jamy brzusznej), rzadko laparoskopię.

Najlepszym momentem na wykonanie operacji jest czas tuż po miesiączce.***Leczenie operacyjne zawsze powinno być ostatecznością. Zwłaszcza u kobiet młodych, które planują macierzyństwo. Zabieg operacyjny w obrębie macicy powoduje osłabienie jej ściany (bliznę), która może pęknąć w trakcie ciąży lub porodu. Czasem jednak lokalizacja mięśniaka utrudnia bądź uniemożliwia zajście w ciążę (np. jeśli mięśniak wypełnia jamę macicy). Wtedy operacja jest konieczna.

Leczenie ziołami nie spowoduje wyleczenia mięśniaka, jednak odpowiednio dobrane zioła mogą niekiedy zmniejszyć obfitość krwawień.

Aby bardziej konkretnie odnieść się do przypadku Czytelniczki, musiałabym znać więcej szczegółów. Nie wiem, ile lat ma Pacjentka, czy mięśniak powoduje u niej jakieś dolegliwości, czy szybko rośnie, ani gdzie się znajduje i jak wygląda na obrazie USG.

Byłoby dobrze, aby Czytelniczka zaufała swojemu lekarzowi i omówiła z nim wszystkie poruszone powyżej aspekty.

dr Anna Paczkowska

oprac. Izabela O’Sullivan