Nadżerka szyjki macicy

Ubytek nabłonka, którym w istocie jest nadżerka, może występować w wielu tkankach, np. w żołądku i wtedy mamy do czynienia z wrzodami, a także w części pochwowej szyjki macicy. Tutaj jest widoczna jako niewielka czerwona plamka o nierównej powierzchni. Występuje najczęściej u kobiet dorosłych, aktywnych seksualnie, ale nie tylko, bo zdarza się też u dziewczynek przed rozpoczęciem współżycia, szczególnie gdy towarzyszy infekcji bakteryjnej narządów rodnych przeniesionej przez krew z innych organów. Wyróżnia się kilka rodzajów tych ubytków (erytroplakii): pierwszy to nadżerka właściwa, która bywa często wynikiem urazu lub infekcji dróg rodnych i przypomina owrzodzenie.

Inny typ to nadżerka rzekoma, kiedy zmianę wywołuje zastąpienie komórek nabłonka właściwych dla części pochwowej szyjki macicy takimi, które zwykle występują w części narządu znajdującej się bliżej macicy. W tym przypadku nadżerka nierzadko znika samoistnie, gdy w miejscu zmiany pojawia się prawidłowy nabłonek – w naturalnym procesie przyrostu i złuszczania. Trwa to kilka miesięcy, nawet do roku. Istnieją także tzw. nadżerki wrodzone pojawiające się w postaci stałego zaczerwienienia ujścia szyjki macicy u kobiet dojrzałych, stosujących antykoncepcję hormonalną. Nadżerka może powstać po prostu w efekcie zmian hormonalnych związanych z cyklem miesiączkowym, także w wyniku porodu czy poronienia, a nawet stosowania tamponów czy globulek/pianek antykoncepcyjnych.

Schorzenie nie zawsze przebiega bezobjawowo, zwłaszcza gdy towarzyszy grzybicy lub infekcji bakteryjnej. Mogą pojawić się upławy, świąd i ból w podbrzuszu. Samo badanie ginekologiczne pozwala wykryć nadżerkę, ale jej charakter i sposób leczenia można ustalić po wykonaniu cytologii. To podstawowe badanie, jakiemu powinny się poddawać co najmniej raz w roku dorosłe kobiety. Pobranie wymazu z szyjki macicy i poddanie go badaniom mikroskopowym pozwala wykryć większość zmian, w tym nowotworowych, choć w tym przypadku nie zawsze jest to niezawodna metoda. Przy niejednoznacznym i niepokojącym wyniku potrzebne są dalsze badania. Jeśli zaś chodzi o nadżerkę, to rzadko przekształca się ona w zmianę o charakterze nowotworowym, ale jeśli stan trwa przez wiele lat nieleczony – może się tak stać.

Badanie cytologiczne najlepiej jest wykonać w połowie cyklu. Jego wyniki najczęściej są podawane w następującej postaci:

I grupa – brak zmian, wynik prawidłowy,II grupa – nieliczne nieprawidłowe komórki, np. bakterie czy drożdżaki,III grupa – występują tzw. komórki dysplastyczne wskazujące na stadium przedrakowe, niezbędne dalsze badania,IV i V grupa – obecne komórki nowotworowe, konieczna biopsja i badanie histopatologiczne, a potem dalsze leczenie onkologiczne zależne od zaawansowania zmian.

Niewielkie nadżerki u młodych kobiet, które jeszcze nie rodziły, często jedynie poddaje się obserwacji, czyli regularnie kontroluje podczas wizyt u ginekologa i wykonując cytologię. Gdy dolegliwości są poważniejsze i taką terapię zaleci lekarz, należy przyjmować przeciwzapalne globulki dopochwowe albo poddać się zabiegowi usunięcia nadżerki metodą zamrażania (krioterapia) lub „wypalania” za pomocą iskry elektrycznej (elektrokoagulacja) lub wiązki promieni lasera (fotokoagulacja). Zwłaszcza po zabiegu wypalania przez kilka tygodni lepiej powstrzymać się od współżycia, aż szyjka macicy w pełni się zagoi — bezpośrednio po terapii często występuje krwawienie.

Zabieg wypalania nadżerki może spowodować powstanie blizn – zrostów na szyjce macicy, które potem utrudniają poród, nie zaleca się go więc u kobiet, które nie mają jeszcze dzieci, a w przyszłości to planują. Nadżerka wykryta u kobiety spodziewającej się dziecka nie wpływa na przebieg ciąży, ale można ją leczyć dopiero po porodzie.