Cholesterol – wróg czy przyjaciel?

Choroby układu krążenia coraz częściej dotykają młodsze osoby. Najważniejszą ich przyczyną jest podwyższony poziom cholesterolu we krwi, który zaczyna wzrastać już po 20. roku życia. Czym jest cholesterol, bez którego nie potrafimy funkcjonować, ale który jednocześnie jest odpowiedzialny za choroby wieńcowe, zawały, miażdżycę?

Wytwarzany przez nasz organizm wchodzi w skład niemal wszystkich komórek ciała, odgrywając ważną rolę w wielu procesach. To właśnie m.in. cholesteroljest odpowiedzialny za produkcję hormonów płciowych, przyswajanie witaminy D przez kości i proces wzrostu u dzieci. Cholesterol krąży we krwi związany z cząsteczkami białek, tworząc tak zwane lipoproteiny. Dzieli się je na LDL i HDL.

Zagrożeniem dla organizmu jest cholesterol frakcji LDL, popularnie nazywany złym cholesterolem. Jego nadmiar powoduje, że komórki nie są w stanie przejąć całej jego ilości i zaczyna on cyrkulować we krwi, odkładając się w ścianach tętnic i prowadząc do rozwoju miażdżycy, zwapnienia naczyń krwionośnych, zatykania tętnic. Do serca dopływa za mało krwi i tlenu i powstaje niedokrwienie mięśnia sercowego, zwane chorobą wieńcową.

Cholesterol frakcji HDL, tzw. dobry cholesterol,spełnia funkcje ochronne, bo pomaga usuwać zły cholesterol ze ścian naczyń krwionośnych i przenosi jego nadmiar do wątroby, gdzie ulega on dalszym przemianom. Kiedy we krwi jest dużo LDL, cząsteczki HDL nie nadążają z oczyszczaniem krwi i właśnie nadmiar złego cholesterolu prowadzi do chorób.

Poziom cholesterolu, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, zaczyna się podwyższać stopniowo już po 20. roku życia. Graniczne prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi wynosi 200 mg/dl; cholesterolu HDL – 45 mg/dl u kobiet i 55 mg/dl u mężczyzn, a cholesterolu LDL – 135mg/dl. Nadmiar cholesterolu może być uwarunkowany genetycznie, ale najczęściej jest to efekt niezdrowej diety. Wysoki poziom cholesterolu to sygnał ostrzegawczy, że należy zmienić nawyki żywieniowe i zadbać o więcej ruchu. Wiadomość optymistyczna to fakt, że całkiem łatwo przy odrobinie wytrwałości obniżyć poziom złego cholesterolu.

Kluczową sprawą w walce ze złym cholesterolem jest dbanie o zdrową dietę, czyli unikanie lub całkowite wyeliminowanie z jadłospisu posiłków w stylu fast food, gotowych dań z pudełek, ociekających tłuszczem mięs. Nie wszystkie tłuszcze są jednak zagrożeniem dla zdrowia. Niektóre kwasy tłuszczowe wręcz chronią nas przed wzrostem poziomu cholesterolu, cukrzycą i nadciśnieniem.

Co zatem powinniśmy jeść, jakie zdrowe tłuszcze, bez obawy, że zawyżymy poziom złego cholesterolu?
– tłuszcze Omega-3 pochodzące głównie z ryb zmniejszają ryzyko zakrzepów;
– tłuszcze jednonienasycone są zawarte w orzechach i ziarnach. Podwyższają stężenie dobrego cholesterolu HDL i zmniejszają ryzyko chorób serca;

Rozsądnie jest teżkontrolować poziom cholesterolu we krwi przynajmniej raz na 5 lat i znać jego prawidłową wartość. Ponadto nie należy zapominać o ruchu i bardziej aktywnym trybie życia. W walce z cholesterolem pomogą regularne uprawianie ulubionego sportu, spacer zamiast jazdy autobusem lub samochodem. Warto też minimum 2 razy w tygodniu jeść tłuste ryby, stosować tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych oraz wzbogacać jadłospis o codzienną porcję orzechów, płatków zbożowych, siemienia lnianego.