Badanie spirometryczne

Spirometria (z
łac. pomiar oddychania) to badanie układu
oddechowego wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń czynności płuc oraz
monitorowaniu efektów leczenia chorób układu. Badanie spirometryczne pozwala
ocenić czy przepływ powietrza w drogach oddechowych jest utrudniony (tzw.
obturacja płuc) oraz czy ilość czynnego miąższu płucnego jest ograniczona (tzw.
restrykcja płuc), np. na skutek zapalenia płuc, usunięcia fragmentu płuc. O tym
jakie są wskazania i przeciwwskazania do spirometrii, jak przebiega badanie
spirometryczne oraz jak należy się do niego przygotować dowiecie się z artykułu
poniżej.

Wskazania i przeciwwskazania do badania spirometrycznego

Spirometria ocenia sprawność czynności płuc, oskrzelików,
oskrzeli, a także mięśni i nerwów ścian klatki piersiowej, biorących udział w oddychaniu.
Lekarz może zlecić badanie spirometryczne, gdy dopadły cię: duszność, kaszel,
odkrztuszanie wydzieliny, ból w klatce piersiowej. Badanie zlecane jest również
wtedy, gdy podczas osłuchiwania płuc lekarz wykryje niepokojące zmiany oraz po
stwierdzeniu nieprawidłowego kształtu klatki piersiowej. Niekiedy powodem
wykonania spirometrii są nieprawidłowe wyniki badania krwi lub badania
radiologicznego klatki piersiowej.

Wykrycie i leczenie
astmy to jedne z głównych zadań spirometrii. Lekarze dzięki badaniu mogą
odpowiednio dobrać terapię, a w razie jej nieskuteczności zmodyfikować ją.
Spirometria wykorzystywana jest w diagnostyce miastenii, twardziny układowej
czy tocznia rumieniowatego. Badaniu poddawani są pacjenci przygotowywani do
operacji w obrębie klatki piersiowej.

Na choroby układu oddechowego szczególnie narażeni są
palacze oraz osoby pracujące w warunkach zagrażających zdrowiu płuc, m.in. narażone
na wdychanie szkodliwych gazów czy pyłów (np. na budowie, w kopalniach). W ich
przypadku spirometria powinna być wykonywana profilaktycznie i regularnie w
celu monitoringu prawidłowości czynności płuc. Warto poddać się badaniu, gdy
planujemy rozpoczęcie intensywnego treningu, związanego ze wzmożoną wentylacją
(np. nurkowanie, wspinaczka wysokogórska).

Kiedy badanie nie może zostać przeprowadzone? Przeciwwskazania do spirometrii to: tętniak
aorty i tętnic mózgowych, zawał serca, udar mózgu, krwioplucie, przebyte niedawno
operacje w obrębie jamy brzusznej, klatki piersiowej lub okulistyczne, odklejenie
siatkówki oka w przeszłości. Wiarygodność badania może zaburzyć uciążliwy
kaszel.

Przebieg badania spirometrycznego

Przygotowanie do
spirometrii nie jest wymagające. Przerwa między ostatnim wypalonym
papierosem a badaniem powinna wynosić 24 godziny. Obfity posiłek można spożyć
najpóźniej 2 godziny przed badaniem. Na pół godziny przed spirometrią należy ograniczyć
wysiłek fizyczny. Jeśli przyjmujesz jakieś leki na stałe, poinformuj o tym lekarza,
który zleca badanie.

Jak przebiega badanie spirometryczne? Pacjentowi zakłada się na nos specjalny klips, a oddychanie
odbywa się ustami. Do ust wkładany jest ustnik spirometru z jednorazową
nakładką. W pierwszym etapie badania dokonuje się pomiaru tzw. pojemności
życiowej płuc, czyli mierzy się objętość wdychanego i wydychanego powietrza
podczas normalnego oddychania oraz w czasie maksymalnego wdechu i wydechu. W
tym celu pacjent przez chwilę oddycha normalnie, a następnie bierze maksymalnie
głęboki wdech i wydech. W kolejnym etapie badania pacjent bierze maksymalnie
głęboki wdech, a następnie wykonuje energiczny, ale trwający jak najdłużej
wydech. W ten sposób mierzy się ilość usuwanego powietrza z płuc oraz szybkość
przepływu powietrza. 

Wyniki spirometrii  przedstawiane są na wydruku komputerowym w postaci liczbowej i graficznej
(wykresy). Nie należy samodzielnie interpretować wyników, aby nie wyciągnąć
pochopnych i mylących wniosków. Każdorazowo badanie powinien zinterpretować lekarz.