Ból stawów

Bóle stawów, często ogólnikowo określane mianem „reumatycznych”, to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza. Skarży się na nie ponad połowa Polaków. I nie są wyłącznie domeną ludzi starszych, zdarzają się osobom w różnym wieku. Ich przyczyny bywają różne, ale efekt ten sam – utrudniają życie. Dlatego należy z nim walczyć.

Stawy to miejsca, w których kości stykają się i poruszają względem siebie. Kości są połączone elastycznymi „linkami” – więzadłami utrzymującymi je na właściwym miejscu. Natomiast chrząstki pokrywające kości w obrębie stawu zapobiegają ocieraniu kości o siebie, umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie stawu, który dodatkowo otoczony jest torebką stawową zawierającą płyn maziowy. Dostarcza on składników odżywczych do chrząstki. Stawy stosunkowo łatwo ulegają uszkodzeniom, a sygnałem zmian jest ból. Może pojawić się również ograniczenie ruchomości stawu i jego zesztywnienie, a także obrzęk.

Ból stawów może wywoływać wiele czynników, takich jak:
stan zapalny (w tym choroba reumatyczna i reumatoidalne zapalenie stawów), grypa lub przeziębienie, uraz – zwichnięcie, stłuczenie, zmiany zwyrodnieniowe stawów (najczęściej kręgosłupa, biodrowego, kolanowego), poważne wady postawy, intensywny trening sportowy (zwłaszcza tenis, lekkoatletyka), znaczna nadwaga powodująca przeciążenia, osteoporoza, proces starzenia – prawie każda osoba po 50. roku życia skarży się na ból stawów.

Jeżeli ból nie trwa długo i nie ma charakteru nawracającego, tylko jest np. wynikiem lekkiego urazu lub sforsowania, z reguły wystarcza stosowanie zimnych okładów i środków przeciwbólowych, przede wszystkim dostępnych bez recepty żeli. Natomiast jeżeli oprócz bólu występują inne objawy, takie jak zaczerwienienie i opuchlizna w obrębie stawu, gorączka, trudności z poruszaniem się, wtedy trzeba koniecznie udać się do lekarza. Poza szczegółowym wywiadem prawdopodobnie zaleci on wykonanie zdjęcia rentgenowskiego uszkodzonego stawu i badania krwi.

Chociaż to normalne, że stawy „zużywają się” z wiekiem – chrząstki stają się cieńsze, przez co wzrasta tarcie kości o siebie, pogarsza się też skład płynu stawowego – to nie powinniśmy godzić się na ból zwyrodnieniowy jako coś nieuchronnego. Ważne jest, by zapobiegać jego powstaniu poprzez:
zrzucenie zbędnych kilogramów, noszenie dobrze dopasowanego, wygodnego obuwia, powolne i spokojne wstawanie z łóżka rano, bo stawy potrzebują czasu, by się „rozruszać”, regularny, ale nie za intensywny ruch – uprawianie rekreacyjnie sportu lub codzienną gimnastykę, dbanie o skuteczne leczenie wszelkich urazów i stosowanie stabilizatorów stawów dla ich ochrony po uszkodzeniach.

Większość osób zmagających się z bólem stawów unika ruchu, ponieważ potęguje on ból. To błąd. Ruch pomaga zahamować sztywnienie stawów, wiotczenie więzadeł i zanik mięśni. Ponieważ jednak nie zawsze sami wiemy, jaki rodzaj aktywności fizycznej pomoże nam zregenerować stawy, a nie im zaszkodzi, zestaw odpowiednich ćwiczeń i zabiegów powinien przygotować fizykoterapeuta.