Jak mierzyć ciśnienie?

Pomiar ciśnienia krwi należy do podstawowych metod diagnostycznych chorób układu krążenia. Regularne mierzenie ciśnienia pozwala wykryć nadciśnienie tętnicze oraz niedociśnienie tętnicze krwi — jedne z najczęstszych chorób cywilizacyjnych. Wbrew pozorom zmierzenie ciśnienia wcale nie jest takie proste, jak mogłoby się wydawać. Istnieje bowiem wiele czynników, które mogą zaburzyć wynik pomiaru, np. syndrom białego fartucha. Z artykułu dowiecie się, co to jest ciśnienie skurczowe i rozkurczowe, poznacie objawy nadciśnienia i niedociśnienie tętniczego. Dowiecie się jak mierzyć ciśnienie tętnicze w domu, aby uzyskać jak najmniej zafałszowany wynik.

Ciśnienie tętnicze krwi

Pomiar ciśnienia tętniczego określa siłę, z jaką serce pompuje krew do tętnic. Wartość ciśnienia zależy przede wszystkim od ilości pompowanej krwi, siły wyrzutu krwi z komór serca do tętnic oraz elastyczności ścian tętnic (im są sztywniejsze, tym wyższe ciśnienie krwi). Wartość ciśnienia skurczowego określa, z jaką siłą krew wyrzucana jest z serca do tętnic podczas skurczu mięśnia sercowego. Z kolei ciśnienie rozkurczowe informuje o tym, z jaką siłą krew napływa z przedsionków do komór serca, kiedy mięsień sercowy się rozkurcza. Na wysokość ciśnienia tętniczego wpływa szereg czynników, m.in. wykonywany wysiłek fizyczny, temperatura ciała, rodzaj diety, ogólny stan zdrowia, stan emocjonalny, przyjmowane leki, pozycja ciała, pora dnia, wiek. Najwyższe wyniki pomiarów uzyskuje się w godzinach porannych, zaraz po przebudzeniu, a najniższe w nocy podczas snu. Ciśnienie skacze, gdy forsujemy ciało lub przeżywamy silne emocje, zwłaszcza stres.

Dlaczego warto mierzyć ciśnienie? Posłuchajcie wypowiedzi specjalisty.

Pomiaru ciśnienia dokonuje się za pomocą urządzenia, tzw. ciśnieniomierza. Istnieje kilka rodzajów ciśnieniomierzy, jednak najdokładniejszy wynik podaje metoda Korotkowa, która wykorzystuje do pomiaru manometr rtęciowy lub sprężynowy. Na lewe ramię pacjenta zakładany jest mankiet, do którego pompowane jest powietrze. Powietrze z kolei tłoczy się do czasu uzyskania wartości wyższej, niż spodziewana wartość ciśnienia skurczowego. Następnie za pomocą stetoskopu (słuchawek lekarskich) nasłuchuje się charakterystycznych, krótkich sygnałów dźwiękowych, przy jednoczesnej obserwacji pomiarki. Pierwszy sygnał oznacza ciśnienie skurczowe, następny rozkurczowe. W przypadku ciśnieniomierzy elektronicznych wystarczy założyć mankiet i wcisnąć przycisk startu. Po zakończeniu pomiaru urządzenie wyświetli wynik na ekranie.

Normy ciśnienia tętniczego

Wynik pomiaru ciśnienia przedstawia się według wzoru: RR=xxx/yy mmHg, gdzie xxx oznacza wartość ciśnienia skurczowego, yy wartość ciśnienia rozkurczowego, mmHg to jednostka pomiarowa, tzw. milimetry słupa rtęci. RR to skrót od nazwiska wynalazcy pierwszego ciśnieniomierza Riva-Rocci’ego. Normy ciśnienia tętniczego przedstawiają się następująco:

• poniżej 120/80 mmHg – niedociśnienie tętnicze,
• 120/80 mmHg – optymalne ciśnienie tętnicze krwi,
• 120–129/80–84 mmHg – prawidłowe ciśnienie tętnicze,
• 130–139/85–89 mmHg – wysokie ciśnienie tętnicze,
• 140–159/90–99 mmHg – łagodne nadciśnienie tętnicze,
• 160–179/100–109 mmHg – umiarkowane nadciśnienie tętnicze,
• 180/110 mmHg i więcej – ciężkie nadciśnienie tętnicze.

Nadciśnieniu tętniczemu towarzyszą również takie objawy jak: bóle i zawroty głowy, osłabienie, bladość lub wypieki na twarzy, zaburzenie ostrości widzenia, szum w uszach. Natomiast objawy niedociśnienia tętniczego to: uczucie zmęczenia, senność, zimne dłonie i stopy,częste omdlenia. Oba zaburzenia mogą doprowadzić do zatrzymania akcji serca. 

Sprawdź, czym jest nadciśnienie białego fartucha.

Podczas pomiaru ciśnienia badane jest również tętno, czyli częstość uderzeń serca w ciągu minuty. U dorosłych tętno wynosi ok. 60–80 uderzeń na minutę, natomiast u dzieci za normę przyjmuje się 90–140 uderzeń w ciągu minuty. Tętno można zmierzyć przykładając trzy środkowe palce prawej ręki na tętnicy promieniowej (w okolicy nadgarstka). Gdy wyczujesz charakterystyczne pulsowanie pod palcami, połóż przed sobą zegarek z sekundnikiem. Przez najbliższe 20 sekund licz impulsy, a następnie pomnóż wynik przez 3. W ten prosty sposób uzyskasz wartość swojego tętna.

Prawidłowy pomiar ciśnienia tętniczego

Mierz ciśnienie w pozycji siedzącej, po 5-minutowym spoczynku i co najmniej godzinnym odstępie od ostatniego posiłku. Nie pal, ani nie spożywaj alkoholu przed pomiarem.

Podczas badania nie powinno być Ci zimno ani gorąco. Dlatego wcześniej należy schłodzić lub ogrzać ciało według potrzeby.

Załóż ciśnieniomierz zgodnie z przeznaczeniem – nadgarstkowy 1,5 cm od dłoni, naramienny – na ramię na wysokości serca.

Ręka z ciśnieniomierzem powinna swobodnie spoczywać na stole. Nie powinny uciskać jej mankiety, biżuteria itp. W trakcie badania nie należy również tą ręką poruszać, ani pompować mankietu.

Podczas badania nie wolno rozmawiać i jeść. Postaraj się wyciszyć emocje.

W celach obserwacji przeprowadzaj pomiar ciśnienia przez 3 kolejne dni, 2 razy rano i 2 razy wieczorem. Zapisuj wyniki i obserwuj ewentualne zmiany oraz przyczyny zaburzeń.