Pneumokoki i meningokoki

Dziecięce organizmy są szczególnie narażone na rozwój groźnych zakażeń i chorób. Przez ostatnie lata zarówno media jak i specjaliści ds. zdrowia nieustannie ostrzegają przed dwoma nowymi zagrożeniami czyhającymi na najmłodszych, a mianowicie przed pneumokokami i meningokokami. Dwoinka zapalenia płuc i dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych mogą prowadzić do rozwinięcia groźnych, a nawet śmiertelnych chorób, dlatego każda troskliwa rodzicielka powinna poznać zarówno charakterystykę, jak i sposób zapobiegania zakażeniom groźnymi bakteriami.

Co to są pneumokoki?

Pneumokoki, inaczej dwoinki zapalenia płuc, są grupą paciorkowców, w których skład wchodzi ponad 80 typów. Jednak tylko poszczególne rodzaje bakterii są w stanie wywołać poważne infekcje zagrażające szczególnie dzieciom poniżej 2 roku życia oraz osobom starszym, które ukończyły 65 lat. Te dwie grupy wiekowe charakteryzują się zmniejszoną odpornością układu immunologicznego, który narażony jest na ataki chorobotwórczych zarazków.

Dziecko może zakazić się dwoinką zapalenia płuc drogą kropelkową, czyli poprzez wydzielinę przenoszoną podczas kaszlu, kichania lub poprzez ślinę. Nosicielstwo pneumokoków nie zawsze prowadzi do rozwinięcia się choroby, lecz osoby posiadające w swoim organizmie dwoinki mogą zarażać innych. Dzieci i dorośli posiadający obniżoną odporność organizmu są najbardziej narażeni na rozwój objawów chorobowych. Ponadto rozwój nosicielstwa w chorobę ułatwia przebywanie w dużych skupiskach ludzkich, długotrwałe narażanie organizmu na działanie dymu tytoniowego, a także liczne infekcje wirusowe osłabiające układ immunologiczny.

Pneumokoki mogą wywołać liczne schorzenia klasyfikowane w obrębie dwóch głównych grup – chorób inwazyjnych i nieinwazyjnych. Najgroźniejsze schorzenia rozwijające się wskutek zakażenia dwoinką to posocznica (sepsa), bakteriemia, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie płuc. Największa zachorowalność na IChP (inwazyjne choroby pneumokokowe) występuje wśród dzieci w grupie wiekowej 0–2 lata i wynosi 19 na 100 000 przypadków (dane na rok 2005). Do najczęstszych nieinwazyjnych chorób należą infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie spojówek, ucha środkowego, śluzówki nosa, zatok przynosowych i gardła.

Aby uchronić dziecko przed zakażeniem, dbaj o zwiększenie odporności dziecka poprzez karmienie piersią, zbilansowaną dietę bogatą w owoce i warzywa, dostarczanie organizmowi kwasów tłuszczowych omega-3 i cynku, długi sen i unikanie dużych skupisk ludzkich. Warto również zainteresować się szczepieniami ochronnymi przeciw pneumokokom.

Co to są meningokoki?

Meningokoki (inaczej dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) odpowiedzialne są za wywoływanie schorzeń podobnych do tych spowodowanych pneumokokami. Wyróżniamy dwa rodzaje meningokoków, czyli dwoinki bez otoczki polisacharydowej – zwykle niegroźne i posiadające otoczkę, podzielone na 13 typów. Do infekcji u dzieci dochodzi drogą kropelkową. Za sprawą nosicieli bakterii i chorych bakterie przedostają się przez drogi oddechowe do krwiobiegu. Zakażenie takie prowadzić może do posocznicy meningokokowej lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Organizmy reagują na zakażenie w różnoraki sposób, lecz jak na razie nie udało się uzasadnić tak wielkiego zróżnicowania w zjadliwości zakażeń meningokokami. Z dotychczasowych badań wynika, że dwóch pacjentów o zbliżonych parametrach odpornościowych może reagować na ten sam szczep bakterii w zupełnie odmienny sposób.

Poza IChM (inwazyjne choroby meningokokowe) dwoinki mogą wywołać również liczne, mniej groźne schorzenia, takie jak zakażenia ślinianek, spojówek, ucha środkowego i nagłośni oraz układu moczowo-płciowego.

Zakażenie meningokokami może nastąpić niezależnie od wieku i płci jednak najbardziej narażoną grupą są dzieci do 12 miesiąca życia oraz osoby w wieku 15–24 lat. Podobnie, jak w przypadku IChP, obniżona odporność organizmu może ułatwić rozwinięcie się zakażeń. Profilaktyka zachorowań na chrobry meningokokowe również nie różni się od metod zapobiegania zakażeniom pneumokokami.