Jak pomóc dziecku w walce z fobiami?

Czym są fobie?

Czy można bać się tego, że… masło orzechowe przyklei się nam do podniebienia? Jak najbardziej. Ten rodzaj lęku nosi miano arachibutyrofobii i potrafi spędzić sen z powiek całkiem sporej ilości osób. A to tylko jeden z wielu przykładów diagnozowanych fobii. Czym wobec tego są fobie?

Fobia to nic innego, jak tylko paniczny lęk przed konkretnym zjawiskiem bądź też przedmiotem. W odróżnieniu od zwykłego strachu, fobia nasila się nieproporcjonalnie do okoliczności gdyż bodziec ją wywołujący nie stwarza realnego zagrożenia. Warto zauważyć, że strach jest w pełni naturalną reakcją, której celem jest ochrona przed niebezpieczeństwem. W przypadku dzieci lęki mogą stanowić – i bardzo często stanowią – część fazy rozwojowej. Nie oznacza to jednak, że możemy zlekceważyć pojawienie się fobii u malucha. Wręcz przeciwnie. Warunkiem pokonania lęku jest jego oswojenie. To bardzo ważne gdyż strach, którego nie uda się przezwyciężyć w dzieciństwie, może z powodzeniem towarzyszyć nam przez całe życie przybierając formę zaawansowanej fobii. Jak wobec tego pomóc dziecku w pokonaniu lęku?

Pokonać wroga

Jedną z technik walki ze strachem jest desensytyzacja określana również mianem odwrażliwiania. Polega ona na stopniowym poznawaniu obiektu fobii, a następnie oswajaniu się z nim. Przykładowo; osoba cierpiąca na bufonofobię — czyli lęk przed ropuchami — może początkowo czytać o ropuchach i poznawać ich odmiany oraz zwyczaje. Dzięki temu zrozumie, iż w praktyce nie są one w stanie wyrządzić jej krzywdy. Następnie warto przejść do oglądania zdjęć płazów, by finalnie móc przyglądać się żywym osobnikom.

Desensytyzacja przynosi świetne efekty zarówno w przypadku osób dorosłych, jak i dzieci. Naturalnie warunkiem sukcesu jest stopniowe, niezbyt gwałtowne przechodzenie do kolejnych etapów poznawczych. A jak – w praktyce – zastosować odwrażliwianie w kontekście fobii dziecięcych? Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące lęki wieku dziecięcego i przykłady ich oswajania.

Ciemność

Ciemność stanowi idealną wręcz pożywkę dla wyobraźni, która – w przypadku dzieci – bywa wybujała. Nic więc dziwnego, że po zgaszeniu światła maluchy niejednokrotnie dostrzegają potwory w sprzętach codziennego użytku. Jak pomóc dziecku bojącemu się ciemności? W pierwszej kolejności postaraj się uspokoić malucha, ale uwaga; zwykłe "nie ma się czego bać" nie wystarczy. Zamiast tego opowiedz dziecku bajkę np. o tym, że słoneczko również musi wypocząć dlatego na dworze robi się ciemno. W następnej kolejności postaraj się zagwarantować maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Wyjaśnij, że jesteś w pokoju tuż obok i w razie zagrożenia na pewno zareagujesz. Jeśli dziecko będzie upierało się, że – przykładowo – w szafie jest smok, otwórz szafę i pokaż malcowi, że są w niej jedynie ubrania. Dodatkowo warto zostawić uchylone drzwi do pokoju dziecka czy też pozwolić, aby zasypiało ono przy zapalonej lampce.

Pająki

Pająki to stworzenia, które bez problemu przedostają się do ludzkich domów, naruszając tym samym przestrzeń osobistą ich mieszkańców. Z związku z tym jesteśmy narażeni na kontakt z pajęczakami wbrew naszej woli, na dodatek we własnym domu, a więc w miejscu, które z założenia powinno chronić nas przez tego rodzaju sytuacjami. Jeśli dziecko boi się pająków, należy – oczywiście po uprzednim uspokojeniu – wytłumaczyć mu, że obecność pająka nie jest wywołana złośliwością tego stworzenia, a tylko głodem. Dom człowieka jest bowiem miejscem, zapewniającym pajęczakom wręcz idealne warunki do polowania na owady. Ponadto pająki są naszymi sprzymierzeńcami w walce z komarami czy też muchami, a więc z powodzeniem mogą być określane mianem "małych przyjaciół". Podkreślmy również, iż nie są one jadowite i z całą pewnością nie zrobią dziecku krzywdy.

Hałasy

Mało jest osób, które przepadałyby za zbyt głośnymi dźwiękami. Hałasy drażnią nasze uszy bez względu na wiek, nierzadko sprawiając, że odczuwamy irytację, a nawet stres. Jednak w przypadku dzieci wspomniane uczucia mogą zostać spotęgowane do fobii, która w praktyce wynika z nieznajomości źródła dźwięku. Aby pomóc dziecku bojącemu się przykładowo zmywarki, należy wytłumaczyć, iż urządzenie hałasuje po to, aby maluch mógł jeść na czystych talerzykach. Zademonstrujmy również, że możemy z łatwością wyłączyć zmywarkę, a tym samym zapanować nad źródłem dźwięku.

Pokonanie fobii u dzieci – choć bywa trudne – nie jest jednak niemożliwe. Pamiętaj jednak, aby okazywać dziecku zrozumienie, nie bagatelizując przy tym problemu. Staraj się zawsze podkreślać, iż w razie zagrożenia zapewnisz maluchowi bezpieczeństwo. Pod żadnym pozorem nie strasz dziecka i nie wykorzystuj fobii do wymierzania kary. Jeśli pod Twoją nieobecność malcem zajmuje się opiekunka, koniecznie poinformuj ją o fobii podopiecznego. Profesjonalna niania z całą pewnością będzie w stanie zastosować technikę desensytyzacji i tym samym pomóc maluchowi w uporaniu się z dręczącą go fobią. Jeśli jednak niania potratuje przypadłość po macoszemu, wówczas warto zastanowić się nad… zmianą niani. To ważne, ponieważ strach, któremu nie oprzemy się w dzieciństwie, może wywrzeć znaczące piętno na całym dorosłym życiu. Warto dodać, iż obecnie rynek dysponuje całkiem sporą ofertą kompetentnych opiekunek do dziecka. Znaczącą ilość tego rodzaju ogłoszeń znajdziesz np. w serwisie www.niania.pl.

Źródło: Artykuł sponsorowany