Czy można rozpoznać ADHD u dorosłej osoby?

Wydawałoby się,  że problem ADHD to choroba przede wszystkim dzieci i młodzieży. Jednak aż w około 65% objawy nadpobudliwości psychoruchowej utrzymują  się także w dorosłym wieku. Nie jest to taki problem, gdy ADHD zostało wcześniej zdiagnozowane i leczone. Problem pojawia się, gdy chory dopiero jako dorosły trafia do lekarza zaniepokojony swoim stanem. Uważa się, że dorośli z ADHD są często niewłaściwie diagnozowani i leczeni. Czasem bywa tak, że w ogóle jako dzieci nie byli diagnozowani lub byli poddani niewłaściwej terapii, na inne choroby.

Zdarza się tak, że to nie tylko sam chory zgłasza się do lekarza, ale robią  to jego bliscy, którzy sami dostrzegają jego problemy i zwracają na nie uwagę. Rozpoznanie ADHD u osoby dorosłej może odbyć się po spełnieniu kilku warunków. Przede wszystkim najłatwiejsza jest sytuacja, gdy udaje się stwierdzić, że rozpoznane objawy i zaburzenia występowały już w dzieciństwie oraz jest to potwierdzone przez chorego i jego bliskich. Zgodnie z aktualnymi wymogami potwierdzenie tego jest wymagane do rozpoznania choroby. Jednak zdarza się i tak, że objawy ADHD pojawiają się dopiero w wieku dorosłym. Uważa się, że jest możliwe, iż objawy choroby istnieją przez cały czas, jednak ich wpływ na zaburzenie funkcjonowania chorego pojawia się przede wszystkim w ważnych dla niego momentach, takich jak: zmiana szkoły, rozpoczęcie studiów, nowa praca. I ten wpływ na funkcjonowanie, jego zaburzenia w więcej niż jednej dziedzinie, jest także ważnym, obok objawów, celem oceny podczas diagnostyki ADHD. 

Kolejnym warunkiem koniecznym do rozpoznania ADHD u osoby dorosłej, tak samo jak u dziecka, jest stwierdzenie określonej liczby objawów charakterystycznych dla tego zaburzenia, które opisane są w kryteriach diagnostycznych Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 oraz Klasyfikacji Chorób Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-IV.

Jednak zgodnie ocenia się, że wielu dorosłych nie spełnia wszystkich kryteriów. Może to wynikać z większych ich zdolności do adaptacji, do podporządkowania się obowiązującym regułom na studiach, w pracy. Często zdają oni sobie sprawę ze stawianych im wymagań oraz konieczności radzenia sobie z nimi. To powoduje, że mimo choroby starają się przezwyciężać wszelkie trudności na tyle, na ile są w stanie. Jednak nadal występują u nich istotnezaburzenia funkcjonowania. Konsekwencją tego jest uznanie, że do rozpoznania ADHD u dorosłych wystarczy 4–5 z 9 objawów, które wymieniane są w kryteriach choroby, gdy u dzieci, dla porównania, wymaganych jest minimum 6. Mimo obaw nie prowadzi to do „nadrozpoznawania” choroby u dorosłych, a pomaga jedynie stwierdzić zaburzenia, które wpływają na ich funkcjonowanie i jednocześnie są podatne na leczenie.

Istnienie objawów ADHD powinno być obiektywnie potwierdzone przez inne osoby (rodzinę, partnerów). 

Lista objawów ADHD u dorosłych, zaproponowana przez Brytyjskie Towarzystwo Psychofarmakologii, to m.in.:

•     Nieuważność dotycząca szczegółów, brak koncentracji uwagi
•     Trudność z utrzymaniem uwagi na zadaniach lub czynnościach, które są nużące
•     Trudności ze słuchaniem
•     Trudności z postępowaniem wg instrukcji
•     Rozpoczynanie wielu czynności naraz i problem z ich zakończeniem
•     Słabe zdolności organizacyjne
•     Gubienie przedmiotów lub pozostawianie ich nie na swoim miejscu
•     Zapominanie o różnych codziennych sprawach
•     Trudność w usiedzeniu na jednym miejscu
•     Trudności z zachowaniem ciszy i zabieranie głosu bez oczekiwania na swoją kolej
•     Słabe poczucie reguł i czasu w trakcie rozmowy
•     Przerywanie i przeszkadzanie innym
•     Drażliwość, niecierpliwość
•     Zmienność nastrojów, porywczość
•     Słaba tolerancja na stres
•     Impulsywność i podejmowanie ryzykownych zachowań

Dlaczego warto rozpoznawać  ADHD u dorosłych?
Ponieważ jest to zaburzenie bardzo podatne na leczenie farmakologiczne i terapię, co może bardzo zmienić dotychczasowe życie chorych. Postawienie takiej diagnozy może pomóc zrozumieć dorosłemu jego dotychczasowe trudności, przyczyny niespełniania stawianych wobec niego oczekiwań. Leczenie czasem utrudniać mogą współistniejące zaburzenia wynikające często z nieleczonego ADHD, np. nadużywanie środków psychoaktywnych, alkoholu. Chorzy ci są też bardziej narażeni na depresję, odczuwanie lęku, drażliwość, zaburzenia snu. Czasem jednak rozpoznanie ADHD może wpłynąć na obniżenie samooceny pacjenta, który zacznie się postrzegać jako osobę chorą, zaburzoną. Mimo to jest to element choroby także poddający się terapii. 

Źródło: abcADHD.pl