Srebrne włosy

Ludzki włos składa się z widocznej części zewnętrznej zwanej łodygą i części wewnętrznej, czyli ukrytego w skórze korzenia. Korzeń umieszczony jest w pochewce skórnej zwanej mieszkiem włosowym. W obrębie mieszka włosowego zlokalizowane są melanocyty — komórki, które produkują pigment o nazwie melanina. We włosach znajdują się dwa rodzaje melanin: brązowoczarna eumelanina i żółtoczerwona feomelanina. Naturalny kolor czupryny zależy od proporcji, w jakiej oba te barwniki są ze sobą wymieszane. We włosach ciemnych przeważa eumelanina, a we włosach jasnych i rudych – feomelanina.

W momencie formowania się włosa melanocyty uwalniają melaninę do przylegających do nich komórek zwanych keratynocytami. W komórkach tych odbywa się produkcja keratyny, tj. włókienkowatego białka, które jest podstawowym budulcem włosa. Podczas fazy wzrostu włosa keratynocyty ulegają intensywnym podziałom, budując rdzeń, korę i powłoczkę włosa. Melanina obecna jest głównie w korze włosa i w niewielkim stopniu w jego rdzeniu.

Siwe włosy pojawiają się, gdy melanocyty tracą aktywność i zaprzestają produkcji pigmentu. W późniejszym etapie siwienia zmniejsza się również liczba melanocytów obecnych w mieszku włosowym. Ograniczenie ilości melaniny przyczynia się również do zmniejszenia wilgotności włosów. Siwe włosy stają się więc suche i szorstkie.

Pierwsze siwe włosy pojawiają się zwykle na skroniach i na czubku głowy. Owłosienie w innych częściach ciała również podlega siwieniu, ale znacznie później niż włosy na głowie. Mężczyźni zwykle zaczynają siwieć około 30. roku życia, u kobiet proces ten rozpoczyna się nieco później, bo około 35. urodzin. Jednak są to tylko bardzo uogólnione dane, ponieważ niektóre osoby zaczynają siwieć bardzo wcześnie (po 20. roku życia), a u innych białe włosy nie pojawiają się nigdy.

Mimo że znany jest mechanizm siwienia, to przyczyny tego procesu nie są jeszcze dokładnie zbadane. Naukowcy sądzą, że proces ten uwarunkowany jest genetycznie, bo właśnie w genach zapisana jest informacja, jak szybko dojdzie do wyczerpania się aktywności melanocytów w poszczególnych mieszkach włosowych. Gdy rodzice posiwieli wcześnie, jest bardzo prawdopodobne, że również u ich dzieci w podobnym wieku pojawią się srebrne włosy.

Proces siwienia może być również spowodowany niektórymi chorobami. Przykładem może być anemia złośliwa, choroba związana z niedoborem witaminy B12, której może towarzyszyć zmniejszenie produkcji melaniny. Przedwczesne siwienie jest również charakterystyczne dla rzadkiej choroby genetycznej zwanej zespołem Wernera, która polega na przedwczesnym starzeniu się organizmu. Niezwykle interesujący jest fakt, że niektórym pacjentom chorym na raka, którym w wyniku chemioterapii wypadły siwe włosy, po zakończeniu leczenia odrastały włosy w ich naturalnym kolorze. Świadczy to o tym, że melanocyty mogą być w jakiś sposób pobudzane do wznowienia produkcji pigmentu, jednak nie wiadomo dotąd, jak ten proces zachodzi.

W niektórych przypadkach pojawienie się siwych włosów może być związane z trybem życia lub sposobem odżywiania. Ciekawe są na przykład obserwacje brytyjskich naukowców, którzy wykazali, że nałogowi palacze są czterokrotnie bardziej narażeni na siwienie w młodym wieku niż osoby niepalące. Jak dotąd nie wiadomo, jaka jest tego przyczyna.

Zdarza się również, że przedwczesne siwienie jest skutkiem niedoborów żywieniowych. Dotyczy to zwłaszcza braku w diecie witamin z grupy B, takich jak biotyna (witamina H), kwas foliowy (witamina B3), kwas pantotenowy (witamina B5) oraz kwas paraaminobenzoesowy (PABA). Najlepszym źródłem tych witamin są drożdże piwne i produkty z pełnego przemiału ziarna. Wśród substancji mineralnych duże znaczenie dla dobrej kondycji włosów ma cynk, miedź, żelazo i selen. Niedobór tych substancji może powodować nie tylko wypadanie włosów, ale również ich przedwczesne siwienie.