Witamina C - nie tylko na przeziębienie

Lato w pełni, więc możemy częściej sięgać po krajowe owoce i warzywa. Większość z nich jest doskonałym źródłem witaminy C, która ma ogromne znaczenie dla naszego organizmu. Musimy dostarczać ją codziennie, ponieważ organizm człowieka, podobnie jak innych ssaków naczelnych, a także świnek morskich, nie potrafi jej samodzielnie wytwarzać. Pozostałe kręgowce są w stanie samodzielnie syntetyzować witaminę C.

Zapewne wszyscy słyszeli o szkorbucie – wyniszczającej chorobie będącej przyczyną śmierci wielu marynarzy podczas długich podróży morskich. W dawnych czasach dieta marynarzy była bardzo uboga i opierała się głównie na sucharach i solonym mięsie. Objawy szkorbutu pojawiały się również u żołnierzy biorących udział w długotrwałych zimowych kampaniach wojennych. Przez długi czas lekarze uważali szkorbut za chorobę zakaźną. Dopiero w 1747 roku James Lind, student medycyny z Edynburga, odkrył, że owoce cytrusowe skutecznie leczą marynarzy chorych na szkorbut. Jednak dopiero w 1932 roku stwierdzono, że leczniczą substancją zawartą w owocach cytrusowych jest kwas askorbinowy, czyli witamina C.

Wielu osobom witamina C kojarzy się przede wszystkim ze środkiem łagodzącym objawy przeziębienia lub grypy. Faktycznie, kwas askorbinowy wpływa stymulująco na pracę układu odpornościowego, wzmacniając aktywność białych krwinek. Dodatkowo witamina C hamuje namnażanie się wirusów. Wielu lekarzy podkreśla jednak, że skutecznie w zwalczaniu przeziębienia działają jedynie duże dawki tej witaminy, przyjmowane natychmiast po pojawieniu się pierwszych objawów choroby.

Działanie witaminy C nie ogranicza się jednak tylko do zwalczania infekcji. Niezwykle ważną jej funkcją jest również zdolność do neutralizowania wolnych rodników – bardzo aktywnych cząstek działających uszkadzająco na komórki organizmu. W związku z tym witamina C może zapobiegać wielu chorobom związanym z działaniem wolnych rodników, takim jak choroby serca i naczyń krwionośnych, różnorodne stany zapalne i nowotwory.

Kwas askorbinowy jest również konieczny do prawidłowego rozwoju kości i zębów. Wysoki poziom tej witaminy w organizmie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Zwiększone dawki witaminy C są zalecane przy infekcjach dróg moczowych, ponieważ powodują obniżenie pH moczu i zwiększają skuteczność leków stosowanych przy tym schorzeniu.

Witamina C jest pomocna w leczeniu chorób alergicznych i zapobieganiu im, ponieważ jej wysokie stężenie hamuje uwalnianie histaminy. Oczywiście działanie witaminy C jest słabsze niż standardowych leków antyhistaminowych, ale wykazano, że podawanie jej w dużych dawkach jest bardzo skuteczne w przypadku leczenia alergii wziewnych i astmy.

Do syntezy kolagenu, czyli białka będącego głównym składnikiem tkanki łącznej, również niezbędny jest kwas askorbinowy. Kolagen odpowiada za elastyczność i gładkość skóry, więc dieta bogata w witaminę C zapewnia młody wygląd skóry i zapobiega pojawianiu się zmarszczek. Dobroczynne działanie kwasu askorbinowego na skórę wykorzystuje się także w kosmetologii. Firmy kosmetyczne opracowały specjalne nośniki, dzięki którym witamina C przenika w głąb naskórka, gdzie pobudza produkcję kolagenu i przyspiesza krążenie w mikroskopijnych naczyniach krwionośnych. Kremy z witaminą C polecane są w kuracji przeciwzmarszczkowej, a także dla cery zszarzałej i pozbawionej blasku.

Niedobór witaminy C w organizmie objawia się między innymi:

• krwawieniem z dziąseł, np. podczas mycia zębów,skłonnością do tworzenia się siniaków na skórze,krwawieniami z nosa,zbyt wolnym gojeniem się ran,osłabieniem i zbyt szybkim męczeniem się,podatnością na infekcje,nadmiernie suchą i szorstką skórą,bólami mięśniowymi, kostnymi i stawowymi (przy znacznym niedoborze).

Zwiększone zapotrzebowanie na kwas askorbinowy mają: palacze, kobiety ciężarne i karmiące, mieszkańcy dużych, zanieczyszczonych miast, osoby w podeszłym wieku oraz kobiety stosujące doustne środki antykoncepcyjne.

Najbogatszym krajowym źródłem witaminy C są wciąż u nas niedoceniane owoce róży. Bogate w tę witaminę są również truskawki, porzeczki, jagody, maliny, jeżyny oraz cytrusy. Duże ilości witaminy C znajdziemy też w warzywach, głównie w natce pietruszki, papryce, pomidorach, brokułach, cebuli, sałacie i ziemniakach. Należy pamiętać, że witamina C jest substancją bardzo nietrwałą, wrażliwą na działanie światła i wysokiej temperatury. Dlatego też warzywa i owoce tracą duże jej ilości podczas wszelkiej obróbki — gotowania, zamrażania, konserwowania, a nawet gdy są zbyt długo przechowywane.

Nadmiar witaminy C nie jest toksyczny, ponieważ jest ona usuwana z organizmu wraz z moczem. Jednak jeżeli zażywamy ją w postaci syntetycznej, czyli tabletek czy kapsułek, powinniśmy pamiętać, że zbyt duże dawki mogą wywołać podrażnienie przewodu pokarmowego i biegunkę. Jest to sygnał, że należy zmniejszyć stosowaną dawkę. Nadmierne spożycie witaminy C może również sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych, więc osoby skłonne do kamicy powinny równocześnie stosować zapobiegawczo preparaty magnezu i witaminy B6 oraz wypijać duże ilości wody.