Jak to z Mikołajem było?

Santa Claus, Father Christmas, Saint Nicholas, Kris Kringle lub po prostu Santa – Święty Mikołaj w krajach anglosaskich ma wiele przydomków. Chociaż imion jest kilka, chodzi o tę samą charakterystyczną postać, której współczesny wygląd (pierwotnie zupełnie inny) upowszechnił się na całym świecie za sprawą anglosaskiej kultury masowej.

Prawdziwy Święty Mikołaj mieszkał w Turcji na początku IV wieku i był biskupem Miry. Kilku podobieństw można doszukac się między postaciami Świętego Mikołaja i pogańskiego boga germańskiego Wodana (skandynawski Odyn – bóg ojciec, bóg wojny), od którego pochodzi nazwa środy (Wodan’s Day – Wednesday). Z wierzeń germańskich wywodzi się też prawdopodobnie postać określana w Wielkiej Brytanii jako Father Christmas (także Sir Christmas lub Lord Christmas). W kulturze ludowej XVII-wiecznej Anglii był to brodaty, postawny mężczyzna ubrany w długą, zieloną, futrzaną szatę. Wizerunek ten znalazł odzwierciedlenie m.in. w słynnej „Opowieści wigilijnej” („A Christmas Carol”) Charlesa Dickensa, który postać Ducha Tegorocznego Bożego Narodzenia (Ghost of Christmas Present) oprowadzającego Scrooge’a po ulicach Londynu przedstawił jako poczciwego człowieka w zielonym płaszczu.

Jako pierwsi dawcą bożonarodzeniowych prezentów uczynili Świętego Mikołaja Holendrzy. Ich Sinterklaas przybywa na statku parowym odziany w biskupią szatę i czapkę. Holenderscy osadnicy „sprowadzili” Świętego Mikołaja do Ameryki, gdzie w końcu stał się znany jako Santa Claus. Dzięki sprawnej promocji komercyjny staruszek z brodą zastąpił tradycyjny wizerunek Świętego Mikołaja biskupa. Jego obecna postać łączy zatem historyczne podania utrwalone przez Kościół z elementami wierzeń pogańskich i ludowych.
W większej części Europy, w tym w Polsce, dzień Świętego Mikołaja obchodzony jest tradycyjnie  6 grudnia, aby upamiętnić świętego Mikołaja, biskupa Miry. Podobnie jak w kulturze anglosaskiej, także w Europie Święty Mikołaj utożsamiany jest coraz częściej z Bożym Narodzeniem i świątecznymi prezentami, które wręcza się od dnia imienin Mikołaja do Nowego Roku.
Powstające w celach komercyjnych opowieści o Świętym Mikołaju były stopniowo rozbudowywane. Najczęściej przyjmuje się, że Święty Mikołaj mieszka na Biegunie Północnym razem z magicznymi elfami i dziewięcioma latającymi reniferami, z których najbardziej znany jest Rudolf Czerwononosy. W XX wieku pojawił się pomysł, spopularyzowany za sprawą utworu „Santa Claus is Coming To Town” z 1934 roku, że Święty Mikołaj sporządza listę dzieci, dzieląc je na niegrzeczne i grzeczne (naughty and nice).
Adres Świętego Mikołaja:
Santa Claus, North Pole
Canada, H0H 0H0