Rodzina zastępcza

Rodzina zastępcza to jednostka społeczna pełniąca obowiązki normalnej rodziny. Osoby decydujące się założyć rodzinę zastępczą muszą zapewnić opiekę i wychowanie dziecku, które z jakiegoś powodu nie może pozostawać pod opieką biologicznych rodziców, a którego nie można adoptować, gdyż rodzice biologiczni nie zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Rodzinę zastępczą można ustanowić w wypadku, gdy nad dzieckiem nikt nie sprawuje władzy rodzicielskiej, ale rodzina starająca się o adopcję, nie może jej sfinalizować.

Jak zostać rodzicem zastępczym?

Wychowanie dzieci to trudna sztuka. Rodzice muszą zdecydować się na konkretny model wychowawczy: czy będzie to rodzicielstwo bliskości, czy wychowanie bezstresowe, a może wychowanie oparte na zakazach i nakazach. W każdym razie, często popełnia się błędy wychowawcze, a najważniejsze jest to, żeby umieć je naprawić. Rodzice zastępczy muszą kierować się dobrem dziecka, a także respektować i szanować jego prawa.

W rodzinie zastępczej opiekę nad dzieckiem sprawują osobiście prawni opiekunowie, chyba że dziecko musi okresowo przebywać w placówce takiej jak: sanatorium, szpital, dom pomocy społecznej. Aby zostać rodzicem zastępczym, należy spełniać pewne kryteria:

• wypełniać zadania rodziny zastępczej;
• posiadać stałe miejsce zameldowania na terenie Polski;
• nie mieć ograniczonych praw cywilnych lub obywatelskich;
• nie mieć ograniczonej lub zawieszonej władzy rodzicielskiej;
• w wypadku orzeczenia sądu w sprawie łożenia na utrzymanie osoby najbliższej, wywiązywać się z tego;
• mieć stałą pracę (lub inne źródło utrzymania);
• mieć właściwe warunki mieszkaniowe;
• przejść pozytywnie wizytację pracowników ośrodka pomocy społecznej;
• mieć predyspozycje, umiejętności i doświadczenie niezbędne do pracy z dziećmi.

Dodatkowo wskazane jest przejście szkolenia i uzyskanie zaświadczenia kwalifikacyjnego. Przed sfinalizowaniem procesu zakładania rodziny zastępczej bierze się pod uwagę również inne okoliczności, niezależne od rodziny starającej się o zastępstwo. Ważna jest różnica wieku między kandydatami na rodziców a dzieckiem. W miarę możliwości nie rozdziela się rodzeństw. Pod uwagę brana jest też opinia dziecka.

Rodzaje rodzin zastępczych

• Rodziny zastępcze spokrewnione

Do rodzin zastępczych spokrewnionych zaliczane są takie rodziny, w których opiekę nad dzieckiem sprawują członkowie dalszej rodziny lub inne osoby spokrewnione, np. dziadkowie, wujostwo, rodzeństwo.

• Rodziny zastępcze niespokrewnione

Rodziny zastępcze niespokrewnione to takie, w których między opiekunami a dzieckiem, z punktu widzenia prawa, nie ma pokrewieństwa.

• Rodziny zastępcze zawodowe (niespokrewnione z dzieckiem)

Wyróżnić można tutaj rodziny zastępcze wielodzietne, specjalistyczne i o charakterze pogotowia rodzinnego. W rodzinach wielodzietnych umieszcza się od 3 do 6 dzieci. Górna granica może się zmienić (zwiększyć) w sytuacji, gdy rodzeństwo jest liczne. Rodziny specjalistyczne to takie, w których znajdują się dzieci niedostosowane społecznie lub posiadające problemy zdrowotne, a tym samym potrzebują zwiększonej opieki i pielęgnacji. W tego typu rodzinie może przebywać nie więcej niż troje dzieci. Rodziny o charakterze pogotowia rodzinnego zapewniają opiekę dziecku na pobyt okresowy lub do unormowania sytuacji życiowej dziecka (nie dłużej niż 1 rok).