Dolina niesamowitości - niezwykła reakcja ludzkiej psychiki

Czy wiesz czym jest dolina niesamowitości? To niezwykłe zjawisko opisał jako pierwszy japończyk Masahito Mori — konstruktor robotów. I chociaż wydawałoby się, że inżynier niewiele wie na temat psychologii, Mori odkrył jedno z najbardziej fascynujących zjawisk zachodzących w ludzkiej psychice z zakresu psychologii poznawczej…

Faktyczne istnienie czegoś takiego jak dolina niesamowitości bywa kwestionowane przez niektórych naukowców. Wciąż brakuje rzetelnych badań, które mogłyby potwierdzić ścisłą zależność między skokiem uczuć, a obrazem odbieranym przez człowieka. Na czym dokładnie polega owo zjawisko?

Dolina niesamowitości opisuje charakterystyczną reakcję człowieka na widok postaci ludzkiej. Okazuje się bowiem, że kiedy obserwujemy postacie bardzo podobne do ludzi, odczuwamy duży dyskomfort. Poprawia się on dopiero wtedy, kiedy postać taka okazuje się być człowiekiem. Co ciekawe jednak, postacie schematyczne i w mniejszym stopniu przypominające człowieka nie wzbudzają takiego dyskomfortu. 

Masahito Mori zauważył to zjawisko na przykładzie obserwatorów robotów. Kiedy robot zaczynał łudząco przypominać postać człowieka, u obserwatorów gwałtownie pojawiały się nieprzyjemne uczucia, takie jak: lęk, niepokój czy wstręt. Zaobserwować to możemy na przykładzie antropomorficznych urządzeń czy rysunków, ale również w życiu codziennym, kiedy obserwujemy ruszający się dziwny cień krzaka za oknem, który łudząco przypomina sylwetkę człowieka.

Mohito opracował wykres komfortu psychicznego, w zależności od stopnia podobieństwa obiektu do żywego człowieka. Na wykresie tym pojawia się charakterystyczna "dolinka" - na poziomie, na którym obiekt jest bardzo podobny człowieka, ale jeszcze nim nie jest.Z istnienia tego zjawiska niewiele osób zdaje sobie sprawę, choć w rzeczywistości zapewne każdy z nas tego doświadczył.