Sztuka konstruktywnej krytyki

Bronisz się i atakujesz czy przytakujesz i„dajesz za wygraną”? Wyciągasz wnioski lub tłumaczysz sobie, że szef miał zły dzień albo przestał cię lubić… Krytyka bywa bolesna. Co robić, aby nie podkopywała twojej samooceny, ale dała konstruktywne wskazówki, jak możesz nad sobą pracować?
Generalizowanie

Krytyka jest bolesna, jeśli osoba stosuje wobec nas uogólnienia.

Zamiast używać raniących określeń typu: „Ty zawsze”,„Ty nigdy”, lepiej podać konkretny przykład zachowania, powołując się na czas i miejsce. Koniecznie należy zaznaczyć, jakie zachowanie byłoby, twoim zdaniem, lepsze.

Jeśli to ty jesteś winna, a ktoś generalizuje twoje zachowanie, masz prawo poprosić o konstruktywną krytykę. Inaczej mówiąc, poproś, aby rozmówca wskazał zachowanie, które uważa za nieodpowiednie, i zwróć mu uwagę, aby odnosił się do konkretów.

Mówienie: „Jesteś głupi”, „Straszny z ciebie bałaganiarz” itp. jest również generalizacją, która może spowodować urazę czyichś uczuć. Krytykować powinno się czyjeś zachowanie, a nie charakter tej osoby.

Ktoś, kto nie potrafi zachowywać porządku, może mieć z tym po prostu problem. Udzielając takiej osobie praktycznych wskazówek, możemy jej pomóc, natomiast szufladkując jako „bałaganiarza”, przyklejamy mu łatkę, z którą się utożsamia. A takie łatki skutecznie demotywują.

Nie wdawaj się w dyskusję o błędach

Jeśli ktoś jest wobec ciebie agresywny i zwyczajnie „wyżywa się” na tobie, nie reaguj na zaczepki. Możesz to zrobić na dwa sposoby. Przyznając tej osobie rację i ucinając dyskusję („Masz rację, nigdy nie potrafię podjąć decyzji”) lub szczerze mówiąc o swoich uczuciach („Mam inne zdanie na ten temat”). Pamiętaj jednak, aby nie obrażać drugiej strony i nie dążyć do zwyciężenia w walce na słowa. Twoim celem powinno być postawienie granicy rozmówcy, aby nie pozwolić mu siebie obrażać.

Poczucie winy

Jeśli popełnisz błąd, przeproś i wytłumacz, co spowodowało, że postąpiłaś tak, a nie inaczej. Nie tłumacz się jednak zbyt zawile. Nie popadaj też w poczucie winy. Każdemu zdarzają się potknięcia, pomyłki, spóźnienia. Daj sobie prawo do błędu. Pamiętaj jednak, że zawsze należy taką sprawę wytłumaczyć, zamiast kłamać, robić uniki, nadrabiać miną.

Oczekuj od krytykującego, że da ci szansę poprawy sytuacji, i sama też dawaj innym taką możliwość.

Jeśli uważasz, że krytyka jest niesprawiedliwa i ktoś przedstawia nieprawdziwe fakty, nie pozwól na to. Wysłuchaj wypowiedzi i nie denerwuj się. Możesz powiedzieć: „Rzeczywiście spóźniłam się na umówione spotkanie, ale wcześniej zadzwoniłam do sekretarki, aby ją o tym uprzedzić”.

Jeśli jesteś zmieszana, powiedz o tym: „Źle się czuję z tym, że się spóźniłam”, „Bardzo się denerwuję, kiedy podnosisz na mnie głos”, „Rozumiem, że jesteś zdenerwowany, ale spróbujmy o tym spokojnie porozmawiać”.

Pamiętaj:

— Nie krzycz i nie reaguj na krytykę wybuchem złości

— Nie odbijaj piłeczki, wytykając drugiej osobie jej własne błędy

— Staraj się dążyć do porozumienia

— Mów o tym, co czujesz, jeśli ktoś przekracza twoje granice

— Przemyśl krytykę, może jest coś, co możesz zmienić na lepsze

— Rozmawiaj o konkretach, nie generalizuj