Szczepionka na krztusiec

Krztusiec, potocznie koklusz, to choroba zakaźna powodowana przez bakterie — pałeczki krztuśca (Bortadella pertussis). Objawy krztuśca przypominają początkowo typowe infekcje górnych dróg oddechowych, jednak z czasem kaszel nasila się i staje się niebezpieczny dla zdrowia i życia. W Polsce szczepienie na krztusiec jest obowiązkowe. Jak podaje kalendarz szczepień, szczepionka na krztusiec podawana jest w 4 dawkach.

Objawy krztuśca

Do zakażenia pałeczkami krztuśca dochodzi drogą kropelkową. Od momentu wniknięcia bakterii do tkanek do czasu wystąpienia pierwszych objawów choroby mija przeciętnie 10 dni (od 6 do 20 dni). Bakterie namnażając się, wydzielają toksyny, które niszczą nabłonek wyścielający układ oddechowy. Gdy przenikną do krwiobiegu, powodują wystąpienie wielu ogólnoustrojowych objawów.

Początkowe objawy kokluszu to:

• kaszel, początkowo łagodny, z czasem nasila się (szczególnie w nocy),
• katar,
• nieżyt gardła,
• niekiedy gorączka (może utrzymywać się nawet do miesiąca).

W pierwszej fazie choroby najłatwiej o zarażenie się, gdyż choroba często mylona jest ze zwykła infekcją układu oddechowego. Osoby nieuodpornione są szczególnie narażone na rozwój infekcji.

Gdy choroba rozwinie się, pojawiają się ciężkie napady kaszlu, którym towarzyszy charakterystyczny odgłos "piania". Mięśnie oddechowe poddane ogromnemu wysiłkowi mogą odmówić współpracy i powodować bezdech i niedotlenienie. W konsekwencji występują: sinica, wymioty, a także omdlenia. Może dojść do krwawienia z nosa i uszu oraz przekrwienia spojówek. Z wysiłku boli brzuch. Napinanie mięśni do granic wytrzymałości może spowodować powstanie przepukliny. Powikłania zagrażające życiu to niedotlenienie mózgu oraz zapalenie płuc.

Ostry przebieg krztuśca obserwuje się u małych dzieci. Starsze dzieci i dorośli chorują rzadziej, a objawy mają łagodniejszą postać.

Szczepienie na krztusiec

W przeszłości koklusz był częstą przyczyną zgonów niemowląt. Zachorowalność na krztusiec zdecydowanie się zmniejszyła po wprowadzeniu w latach 60. XX wieku masowych szczepień.

W Polsce szczepionka na krztusiec jest obowiązkowa. Podawana jest w postaci skojarzonej ze szczepionką przeciw błonicy i tężcowi. Szczepionka DTP (przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi) podawana jest w 4 dawkach: w 2. miesiącu życia, 3–4. miesiącu życia, 5–6. miesiącu życia oraz w 16–18. miesiącu życia. Dawki podawane są w odstępie 6–8 tygodni od ostatniego szczepienia. Ze względu na utratę odporności po kilkunastu latach od szczepienia, w 6. roku życia podaje się szczepionkę przypominającą. Dorosłym zaleca się powtórzenie szczepienia przeciw krztuścowi.

Przeciwwskazaniem do szczepienia jest:

• reakcja alergiczna, która wystąpiła po ostatniej dawce szczepionki,
• uczulenie na którykolwiek składnik szczepionki,
• infekcja przebiegająca z gorączką (tymczasowe przeciwwskazanie).

Skutki uboczne po szczepieniu występują rzadko i mają postać opuchlizny, bólu i świądu wokół miejsca wkłucia. Niepożądanym odczynem poszczepiennym może być także gorączka, brak apetytu, senność lub trudności w zasypianiu, uczucie niepokoju.