Razem czy osobno? (cz. 2 Cannot vs. can not)

Po publikacji poprzedniego wpisu w kwestii rozdzielnego i łącznego zapisu niektórych słów w języku angielskim jeden z czytelników zapytał: „A co z cannot?” To bardzo dobre pytanie, dlatego spieszymy z odpowiedzią.

Przede wszystkim, pamiętajmy, że – wbrew opinni niektórych osób – jedynym dopuszczalnym zaprzeczeniem czasownika modalnego can, zarówno w brytyjskiej, jak i amerykańskiej odmianie języka angielskiego, jest forma cannot pisana łącznie. Jej nieoficjalnym skrótem jest postać can’t.
W przypadku formy ściągniętej can’t istnieje różnica w wymowie między angielszczyzną brytyjską i amerykańską – Anglicy mówią /ka:nt/, podczas gdy Amerykanie mówią /kænt/.
Wróćmy jednak do języka oficjalnego. Can jest jedynym czasownikiem modalnym, którego zaprzeczeniem jest jeden wyraz. Wynika to najprawdopodobniej z samej definicji tego słowa. Inne formy modalne – might not czy will not – mimo wszystko niosą ze sobą mniejsze lub większe prawdopodobieństwo wystąpienia czynności, o której mowa, że się nie wydarzy, np. They might not go. – Może nie pójdą.
Z kolei cannot (nie móc, nie potrafić, nie umieć, nie mieć pozwolenia, nie być w stanie) w większości przypadków oznacza prawdziwą niemożność zaistnienia czynności, np. My mother cannot drive. – Moja mama nie umie prowadzić (samochodu). Zwróćmy także uwagę, że formę przeszłą cannot have najczęściej tłumaczy się jako „na pewno nie”, np. It can’t have been easy for her. – To na pewno nie było dla niej łatwe. Pisownia cannot istnieje już od dawna i nie jest, jak uważają niektórzy, wprowadzona współcześnie ani używana zamiennie z pisownią can not.
UWAGA!

1. Zapis can not jako dwa słowa jest możliwy w sytuacji, kiedy słówko not  pochodzi od innego wyrażenia, najczęściej not only, np. He can not only sing, but also dance. – Potrafi nie tylko śpiewać, ale i tańczyć.
2. Rozdzielny zapis can not dopuszcza się też czasem, gdy chcemy położyć nacisk, np. You can not be serious! –Chyba nie mówisz poważnie! Wersjaz cannot brzmi nieco słabiej. Można oponować, że tego typu podkreślenie (emfaza) nie jest zasadne dla tekstu pisanego, niemniej rację mają i ci, dla których jednowyrazowa forma cannot  niejako nie uwzględnia pauzy między can a not. Zgodnie z pkt. 1. zdanie You can not be serious znaczy także: Możesz żartować/być niepoważny (dosł. Możesz nie być poważny /pozwalam ci na to/). Przeczenie not odnosi się wtedy nie do can, a do zwrotu be serious.
3. Wreszcie należy pamiętać, że can wyraża prawdopodobieństwo i w takich przypadkach również dopuszczalne, choć niezgrabne i raczej unikane, jest użycie rozdzielnej formy can not jako równoważnika may not lub might not, np. John can go to the party or he can not go to the party; the choice is up to him. – John może pójdzie na przyjęcie, a może nie pójdzie; wybór należy do niego. Takie zdanie, mimo iż poprawne stylistycznie, nie brzmi jednak najlepiej i warto spróbować je zmienić: John can choose to go to the party or not to go, the choice is up to him.

O powyższych niuansach rzadko wspominają nauczyciele, a to pewnie dlatego, że nie warto wprowadzać zamieszania, bo formy can not używa się naprawdę sporadycznie.Dziękujemy za pytanie i, w razie wątpliwości, prosimy o więcej.