Probiotyki i ich wpływ na zdrowie

Nasz przewód pokarmowy skolonizowany jest przez miliardy bakterii, które są niezbędne dla jego prawidłowego funkcjonowania. Jest to tzw. naturalna flora jelitowa. W zdrowym organizmie bakterie flory jelitowej żyją w swoistej równowadze, gdyż każdy z gatunków konkuruje z innymi, zapobiegając w ten sposób nadmiernemu namnażaniu się jednego z nich. Niestety, często zdarza się, że ta naturalna równowaga zostaje zaburzona. Najczęściej ma to miejsce podczas stosowania antybiotyków.

Warto wiedzieć, że wśród krajów europejskich, Polska przoduje w ilości stosowanych antybiotyków. Są one nadużywane i zbyt często niepotrzebnie przepisywane, szczególnie dzieciom — nawet w przypadku banalnych infekcji wirusowych. Najczęściej stosowane są antybiotyki o szerokim spektrum działania, które wyjątkowo silnie wpływają na zakłócenie równowagi flory jelitowej.

Niewłaściwe, mało urozmaicone odżywianie, stosowanie leków sterydowych, pigułek antykoncepcyjnych, a nawet długotrwały stres mogą wpływać na zachwianie prawidłowej równowagi flory jelitowej. Efektem tego może być niestrawność, wzdęcia, zaparcia, biegunki, a w najcięższych przypadkach rozwój groźnych chorób jelit. W takiej sytuacji pomocne mogą być probiotyki, czyli mikroorganizmy, które wpływają korzystnie na poprawę równowagi mikrobiologicznej organizmu. Mogą być one podane w żywności lub jako preparat farmaceutyczny.

Wśród szczepów bakteryjnych, które zamieszkują przewód pokarmowy człowieka lecznicze działanie wykazują pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus oraz niektóre szczepy Bifidobacterium.
Probiotyki wpływają korzystnie na nasz organizm:

Bakterie te wytwarzają kwas mlekowy, zakwaszając w ten sposób środowisko jelit — w kwaśnym środowisku nie mogą rozwijać się bakterie chorobotwórcze i drożdżaki. Dodatkowo produkują substancje o działaniu przeciwbakteryjnym, zwane bakteriocynami, które hamują wzrost chorobotwórczych bakterii.Dzięki zakwaszaniu środowiska jelit wpływają korzystnie na proces wchłaniania wapnia.Regulują ruchy robaczkowe jelit, w związku z czym są pomocne zarówno przy zaparciu, jak i biegunce. Wytwarzają w jelitach witaminy z grupy B oraz witaminę K.Zapobiegają i leczą tzw. „biegunki podróżnych”, które występują często u mieszkańców Europy podczas pobytu w krajach o klimacie podzwrotnikowym.Obniżają poziom cholesterolu we krwi hamując jego wchłanianie w jelitach.Łagodzą objawy nietolerancji laktozy, czyli pomagają w trawieniu mleka i jego przetworów. Bakterie probiotyczne produkują enzym o nazwie laktaza, niezbędny do rozkładu dwucukru mlecznego, którego właśnie brakuje osobom cierpiącym na nietolerancję laktozy.Przyczyniają się do łagodzenia objawów alergii. Stymulują działanie układu odpornościowego.Mogą zapobiegać rozwojowi raka jelita grubego, gdyż chronią je przed działaniem toksycznych i kancerogennych związków wytwarzanych przez bakterie gnilne.Bakterie probiotyczne znajdziemy w wielu produktach spożywczych: kwaśnym mleku, jogurcie, maślance, a także kiszonej kapuście i kiszonych ogórkach. Kupując jogurty w sklepach najlepiej zrezygnować z tych o słodkich, owocowych smakach. Zawierają one zwykle sztuczne barwniki i aromaty, które nie są obojętne dla naszego zdrowia. Najlepiej wybierać jogurty naturalne, najmniej przetworzone. Jeżeli komuś nie odpowiada ich smak, może dodać do nich zmiksowane owoce — świeże lub mrożone.

W przypadku stosowania kuracji antybiotykowej lub przy długotrwałych problemach z trawieniem dostarczanie probiotyków wraz z produktami spożywczymi może nie być wystarczające. Wskazane jest wówczas stosowanie preparatów probiotycznych w kapsułkach, tabletkach lub proszku. Oprócz bakterii kwasu mlekowego doskonałym probiotykiem są również drożdże Saccharomyces boulardii, które dostępne są w postaci kapsułek lub proszku. Nie są one składnikiem normalnej flory jelitowej, ale w jelitach wywołują podobne jak ona działanie ochronne.