Jak pomagać dziecku w nauce czytania?

Dzieci uczą się czytać w różnym wieku. Niektóre czytają już w wieku pięciu lat, inne mogą pochwalić się tą umiejętnością dopiero około ósmego roku życia. Należy pamiętać, że kłopoty z czytaniem mogą być sygnałem różnego rodzaju problemów zdrowotnych dziecka, np. dysleksji, wad wzroku, a nawet ADHD. W każdym wypadku jednak – nawet jeśli nasze dziecko jest zupełnie zdrowe – warto rozwijać umiejętność sprawnego czytania oraz zainteresowania czytelnicze.

Gdy dziecko jest jeszcze bardzo małe, do trzeciego roku życia – duże znaczenie ma kontakt słowny. Ważne jest, aby najbliżsi czytali dziecku proste teksty, pokazywali ilustrowane książeczki, opowiadali o tym, co widać na obrazkach, śpiewali piosenki, mówili wierszyki, zagadki i rymowanki.

Dzieciom w wieku przedszkolnym można już czytać dłuższe wiersze i opowiadania, można uczyć już dzieci na pamięć prostych wyliczanek czy zabawnych rymowanych wierszyków. W tym okresie kontakt z książką ma ogromne znaczenie. Pięknie wydana książka przykuwa uwagę dziecka, zaciekawia, wzbudza zainteresowanie. Wysmakowane, barwne ilustracje rozbudzają wyobraźnię i kształtują poczucie estetyki.

Z pewnością można zainteresować dziecko czytaniem już poniżej szóstego roku życia. Gdy maluch uczy się czytać, warto mu w tym pomagać poprzez różnorodne gry, zabawy i ćwiczenia. Warto zachęcać dziecko do głośnego czytania. Należy wtedy uważnie jego słuchać i ewentualnie korygować błędy, pamiętając jednocześnie, aby nie zawstydzać dziecka ciągłym zwracaniem uwagi, co może tylko powodować niechęć do czytania. Musimy bezwzględnie akceptować fakt, że dziecko ma prawo popełniać błędy, nawet na początku swojej edukacji szkolnej.

Gry i zabawy wspomagające naukę czytania

• Układanie wyrazów – uczestnicy zabawy otrzymują kartoniki z zapisanymi sylabami (wersja łatwiejsza) lub literami (wersja trudniejsza). Zadaniem graczy jest ułożenie jak największej liczby wyrazów ze swoich kartoników.

• Układanie zdań – każdy z uczestników zabawy losuje karteczkę z jednym wyrazem (np. KLOCKI). Gracz musi ułożyć zdanie, w którym każdy kolejny wyraz będzie zaczynał się na kolejną literę wylosowanego wyrazu. Warto dodać zastrzeżenie, że zdania powinny być np. humorystyczne albo dotyczące zwierząt itp. (np. KLOCKI – Karol lubi ohydne cukierki kota Izydora).

• Zabawa z imionami – każdy gracz losuje karteczkę z imieniem. Następnie każdy uczestnik zabawy powinien podać nazwę jakiegoś przedmiotu, rośliny albo zwierzęcia, które zaczyna się na każdą z liter, która wchodzi w skład danego imienia. ZOSIA: Z – zegarek; O – okno; S – sofa; I – igła; A – abażur. Dodatkowo można zabawę utrudnić w następujący sposób: podawane nazwy przedmiotów roślin lub zwierząt muszą znajdować się w danym pomieszczeniu, np. w pokoju, kuchni, klasie szkolnej itp.

• Zabawy z rymami (ćwiczenia dla dzieci starszych) – zabawa polega na wymyślaniu słów rymujących się z wylosowanymi wyrazami, np. podłoga – stonoga; dziura – chmura; słoń – koń itd. Trudniejszą wersją zabawy z rymami jest układanie krótkich rymowanek lub wierszyków, dwu- lub czterowersowych. Smok Baltazar zęby myje, ogon, uszy oraz szyję. Gdy umyje również kły, to przestanie być tak zły.

• Czytanie z podziałem na role – ciekawą formą zabawy jest czytanie wierszy, opowiadań lub baśni z podziałem na role. Rodzic może wziąć na siebie trudniejszą rolę narratora (dłuższe teksty, opisy), dzieci natomiast mogą wcielać się w role bohaterów. Czytając swoje kwestie, powinny zmieniać głos.

W każdej zabawie najważniejsza jest radość płynąca ze wspólnej zabawy, przyjemność obcowania ze słowem pisanym oraz kontakt z literaturą. Warto samemu wymyślać różne gry i zabawy, ale gdy zabraknie pomysłów, można oczywiście posiłkować się gotowymi publikacjami, które zawierają wiele zabaw i ćwiczeń dostosowanych do różnych poziomów wiekowych dzieci. Do takich publikacji należy między innym książka Krystyny Kamińskiej „Chcę czytać”. To publikacja przeznaczona dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Zeszyt jest kolorowy, ilustrowany, rodzice oraz nauczyciele znajdą w nim wiele wyrazów, zdań i tekstów do czytania, a także dużo ćwiczeń ułatwiających czytanie i zapamiętywanie poznanych słów. Książkę można również kupić w pakiecie z „Chcę pisać” i „Chcę liczyć”.

Znakomitą propozycją dla rodziców chcących pomagać dzieciom w czytaniu jest pięknie wydany zestaw książeczek do czytania „Odkrywam czytanie” opracowany przez Jolantę Faliszewską i Grażynę Lech. Takiej propozycji jeszcze na rynku książek dla dzieci nie było! W sztywnej, estetycznie zaprojektowanej, kolorowej walizeczce znajduje się 20 książeczek – każda skrywa w sobie inną historyjkę, inny temat i każda jest ilustrowana przez innego grafika! Teksty są bardzo różnorodne – to wiersze, krótkie opowiadania, zagadki itp. Każda książeczka jest dziełem innego grafika, ma inny styl, kolorystykę, odmienny rodzaj ilustracji. Dziecko więc nie tylko uczy się czytać, ale także rozwija gust, wrażliwość estetyczną, wyobraźnię. W środku walizeczki znajdziemy również krótki, przystępny poradnik „Jak wspierać dziecko w odkrywaniu czytania”, gdzie autorki krok po kroku wyjaśniają rodzicom i nauczycielom, jak wykorzystywać zaproponowane teksty do ćwiczeń i zabaw. Zestaw książeczek „Odkrywam czytanie” to znakomity pomysł na prezent dla dziecka w wieku 6–8 lat.