Zaczęło się od Robinsona Crusoe, czyli motyw rozbitka w kulturze

Co wspólnego ma popularny serial „Zagubieni” i reality show „Ryzykanci”? Otóż w prostej linii produkcje te wywodzą od legendarnej dziś postaci rozbitka Robinsona Crusoe, bohatera dzieła „Przypadki Robinsona Crusoe”, które często przyjmuje się za pierwszą powieść angielską, a jej autora – Daniela Defoe – za ojca gatunku zwanego robinsonadą.

 „Przypadki Robinsona Crusoe” to znana na całym świecie powieść podróżniczo-przygodowa z 1719 roku. Do końca XIX wieku była najczęściej wydawaną, tłumaczoną i interpretowaną książką w historii. Tytułowa postać powstała na kanwie prawdziwych losów Aleksandra Selkirka, szkockiego żeglarza, który od roku 1704 spędził cztery lata na wyspie Más a Tierra (obecnie Wyspa Robinsona Crusoe) u wybrzeży Chile.
Ten wielokrotnie powielany schemat powieści określa się w literaturze mianem robinsonady. Jej fabuła w sposób mniej lub bardziej luźny koncentruje się wokół zdanego na siebie rozbitka na bezludnej wyspie, budującego od podstaw cywilizację. Robinson na stałe zagościł w kulturze, stając się symbolem zaradnego odludka.
Mit rozbitka w literaturze i kulturze jest ciągle żywy. Oto kilka przykładów:
*   powieści: „Koralowa wyspa”– „The Coral Island” (R.M. Ballantyne, 1857), „Wyspa skarbów” – „Treasure Island” (Robert Louis Stevenson, 1883), „Księga dżungli” – „The Jungle Book” (Rudyard Kipling, 1894), „Władca much” – „Lord of the Flies” (William Golding, 1954), „Foe” (J. M. Coetzee, 1986)
*   serial „MacGyver” (1985–1992), którego tytułowy bohater potrafi w sposób niestandardowy wykorzystywać przedmioty tak, aby wydostać się z różnych pułapek
*   „Cast Away” – „Poza światem”, film z 2000 r. w reżyserii Roberta Zemeckisa z Tomem Hanksem w roli głównej
*   serial „Zagubieni” – „Lost”
*  „Ryzykanci” – „Survivor”, reality show amerykańskiej telewizji CBS i jego polski odpowiednik „Wyspa Robinsona” zrealizowany przez stację TVN
*   Castaway – słowacki zespół metalowy
*   Johnny Castaway – komputerowy wygaszasz ekranu