Szczepionka przeciw polio

Polio, a właściwie poliomyelitis, to ciężka choroba zakaźna powodowana przez wirusy polio. Potocznie znana jako choroba Hejnego-Medina, w przeszłości kończyła się śmiercią lub trwałym inwalidztwem, zwłaszcza wśród dzieci w wieku szkolnym. Wynalezienie szczepionki na polio zdecydowanie zmniejszyło zachorowalność. Szczepienie dzieci na poliomyelitis (in. nagminne porażenie dziecięce) jest obowiązkowe.

Choroba polio

Do zarażenia poliowirusami dochodzi drogą pokarmową lub oddechową (przez usta lub nos). Źródłem zarażenia może być drugi człowiek, zainfekowane pokarmy lub przedmioty. Gdy wirusy znajdą się już w organizmie, osiadają w jelitach i tam się rozmnażają. Następnie wraz z krwią przedostają się do innych części ciała. Jeśli wirusy dotrą do środkowego układu nerwowego, dochodzi do uszkodzenia nerwów, co w konsekwencji prowadzi do niedowładu lub paraliżu. Chory może zakazić innych od kilku dni przed wystąpieniem objawów, do kilu tygodni po ich wystąpieniu.

Choroba polio może przebiegać z różnym nasileniem — bezobjawowo, łagodnie lub ostro (prowadząc do zapalenia opon mózgowych i porażenia mięśni). Na ciężki przebieg choroby najbardziej narażone są dzieci oraz kobiety w ciąży. Porażenie może dotyczyć praktycznie każdej grupy mięśni (porażenie mięśni oddechowych może doprowadzić do zgonu), jednak najczęściej są to kończyny. Zazwyczaj choroba powoduje trwały niedowład, choć zdarzają się sytuacje cofnięcia porażenia po kilku tygodniach lub miesiącach.

Do najczęstszych objawów choroby polio należą: ból głowy, stan podgorączkowy lub gorączka, uczucie zesztywnienia karku oraz pleców, ogólnego rozbicia, a także zaburzenia pracy jelit i żołądka.

Szczepienie przeciw polio

Dzięki działaniom Światowej Organizacji Zdrowia — edukacji na temat poliomyelitis i masowym szczepieniom, prawie udało się wyeliminować chorobę. Nadal jednak obserwuje się przypadki zachorowań w Nigerii i w niektórych krajach azjatyckich. Dlatego w ramach szczepienia przed podróżą w tamte strony zaleca się szczepionkę przeciw polio.

W Polsce szczepionka na polio należy do szczepień obowiązkowych. Stosuje się dwie szczepionki:

szczepionka IPV — zawiera trzy zabite szczepy wirusa i podawana jest dzieciom, począwszy od 2-ego miesiąca życia, w trzech dawkach w odstępach 6-tygodniowych oraz w 16–18 miesiącu dawka uzupełniająca;

szczepionka OPV — zawiera żywe, atenuowane (niezdolne do wywołania choroby) wirusy. Mogą być to szczepionki monowalentne (przeciw jednemu typowi wirusa) lub poliwalentne (przeciw więcej niż jednemu typowi wirusa). Szczepionka OPV może być podana doustnie lub za pomocą iniekcji. Jest to tzw. szczepionka przypominająca, podawana w 6. i 11. roku życia.

Obie szczepionki uważane są za bezpieczne i bardzo rzadko prowadzą do odczynu miejscowego (zaczerwienienia skóry, obrzęku, bólu, stwardnienia) lub objawów nieswoistych (bólów głowy, wymiotów i biegunki).

Przeciwwskazaniem do podania szczepionki OPV są: osłabienie odporności, biegunka, uczulenie na neomycynę (składnik szczepionki) oraz ciąża. Nie powtarza się kolejnych dawek szczepionki w przypadku wystąpienia nadwrażliwości po pierwszym szczepieniu.