Skala Apgar

Kiedy salę porodową wypełni pierwszy krzyk dziecka, na maluszka czeka już
neonatolog, który oceni stan jego zdrowia. Diagnostykę i podjęcie
ewentualnej terapii zdecydowanie ułatwia ocena noworodka w skali
Apgar. Test Apgar to pierwsze badanie noworodka po porodzie. Lekarz
przyznaje maluszkowi tzw. punkty Apgar, według standaryzowanych
kryteriów oceny. I to właśnie punktacja w skali Apgar jest
najczęstszym tematem rozmów świeżo upieczonych rodziców, którzy
z dumą podają świetny wynik dziecka lub z niepokojem spoglądają
na słabo ocenionego maluszka.

Co to jest skala Apgar?

Autorka skali Apgar, dr Virginia Apgar
– profesor anestezjologii, po raz pierwszy zaprezentowała punktową
ocenę stanu noworodków zaraz po urodzeniu w 1952 r., a w roku
następnym została opublikowana. Pomimo częstej krytyki, skala
wykorzystywana jest do dziś prawie na całym świecie.
 

Test Apgar przeprowadza się w
1,3,5 i 10 minucie życia dziecka. Ocena służy prognozowaniu
zdrowia maluszka w najbliższej przyszłości. Ocena w skali Apgar
uzależniona jest od stopnia niedotlenienia i zamartwicy noworodka. W
badaniu oceniane są następujące parametry: zabarwienie skóry,
czynność akcji serca (puls), napięcie mięśni, odruchy (reakcje
na bodźce), oddychanie. Minimalna ocena dziecka wynosi 0, a
maksymalna 10 punktów. Noworodki bada się w cichym i ciepłym
(23–25 stopni Celsjusza) pomieszczeniu. Natomiast wcześniaki i
dzieci z małą masą urodzeniową oceniane są w inkubatorze.

Punkty Apgar

Joseph Butterfied stworzył akronim,
gdzie poszczególne litery z nazwiska dr Apgar mają przypisane
znaczenie (w języku angielskim), odnoszące się do parametrów
skali:

A – Appearance (skin color); kolor
skóry,

P – Pulse; puls, akcja serca,

G – Grimace (reflex irritability);
reakcja na bodźce,

A – Activity (muscle tone); napięcie
mięśni,

R – Respiration; oddychanie.

Za każdy parametr skali Apgar
dziecko może uzyskać 0,1 lub 2 punkty.

• Akcja serca: 0 pkt za brak akcji, 1pkt za powolną akcję poniżej 100 uderzeń na minutę, 2 pkt za 100 uderzeń na minutę i więcej (optymalne tętno noworodka wynosi ok. 140 uderzeń na minutę).
• Oddychanie: 0 pkt za brak oddechu, 1 pkt przyznaje się noworodkom, których oddech jest powolny, nieregularny, a 2 pkt za prawidłowy oddech (płacz dziecka po urodzeniu wskazuje na prawidłową pracę płuc).
• Napięcie mięśni: 0 pkt za całkowitą wiotkość ciała, 1 pkt za słabe napięcie mięśni zginaczy i prostowników, a 2 pkt za czynne ruchy.
• Odruchy (drażnienie nozdrzy cewnikiem, drażnienie podeszew stóp): 0 pkt za brak reakcji, 1 pkt grymas lub słabe poruszenie nóżkami, 2 pkt za kaszel, kichanie i płacz.
• Zabarwienie skóry: 0 pkt za sinicę, bladość skóry, 1 pkt za zaróżowiony tułów i sine kończyny, 2 pkt za równomiernie różowe ciało.

Ocena noworodka w skali Apgar

Dziecko ocenione na 0–3 pkt jest w złym
stanie. Ocena średnia to uzyskanie od 4 do 6 punktów. Natomiast
noworodek w dobrym stanie otrzymuje od 7 do 10 punktów.

Zdaniem dr Apgar, jeśli noworodek nie
płacze w pierwszej minucie życia, to prawdopodobnie wymaga
reanimacji. Utrzymywanie się słabej oceny w 5 minucie życia może
być wskazaniem do resuscytacji. Natomiast ocena powyżej 7 punktów
w 5 minucie dobrze rokuje dla zdrowia dziecka w przyszłości. Jeśli
w 5 minucie dziecko oceniono na mniej niż 7 punktów, wymaga ono
dalszej obserwacji (do ok. 20 minuty życia) i podjęcia niezbędnych
czynności medycznych.

Niezwykle ważne jest, aby rodzice
podchodzili do oceny stanu zdrowia dziecka według skali Apgar z
dystansem. Przyznanie dziecku mniej niż 7 punktów w 5 minucie życia
wcale nie musi oznaczać, że dziecku będzie coś dolegać. Być
może potrzebuje nieco więcej czasu, aby przyzwyczaić się do
nowych warunków. Punkty Apgar to żadna rywalizacja o to, kto ma
zdrowsze dziecko. To wskazówka dla lekarzy, na temat postępowania z
dzieckiem w pierwszych chwilach od narodzin i możliwość podjęcia
szybkiej interwencji ratującej zdrowie i życia. Początkowe
komplikacje wcale nie muszą wpłynąć na zdrowie dziecka, a
początkowo dobra ocena, może z minuty na minutę pogarszać się.
Lekarz, położna lub neonatolog dopowiedzą na wszystkie wasze
pytania. Wyjaśnią, dlaczego dziecko dostało tyle a tyle punktów.
Dlatego nie panikuj, jeśli początkowa ocena dziecka nie wypadła
najlepiej. Bardzo rzadko noworodki otrzymują 10 pkt w pierwszej
minucie życia.