Placebo

Chociaż niektórym z nas efekt placebo wydaje się nieprawdopodobny, to zdarzają się sytuacje, w których na skutek podania substancji o niepotwierdzonej skuteczności osiągane są pozytywne wyniki. Na czym polega więc fenomen tego zjawiska?

Badacz efektu placebo, Hippolyte Bernheim uważa, że można osiągnąć zadowalające rezultaty w leczeniu dzięki sugestii, mimowolnej lub zamierzonej. Jest on zdania, że na pojawienie się tego efektu ma wpływa wiele czynników.

Mogą to być między innymi:

zachowanie lekarza, jego zapewnienia o skuteczności podanego lekarstwa, które chory interpretuje sobie na swój sposób,wpływ otoczenia, wsparcie bliskich osób,rozmowa z farmaceutą na temat specyfiku,opakowanie, w którym znajduje się zalecany preparat.

Chory, który szuka pomocy, bardzo chce wierzyć w szansę wyleczenia, dlatego sama rozmowa z lekarzem informującym o różnych rozwiązaniach dodaje otuchy i korzystnie wpływa na poprawę samopoczucia. Stąd na przykład złagodzenie lub całkowite zniknięcie bólu zęba tuż po umówieniu wizyty u dentysty. Bardzo ważna jest postawa lekarza, która w znacznej mierze również powoduje zmianę sposobu myślenia pacjenta i mobilizuje go do walki z chorobą.

Podobnie dzieje się z opakowaniami. Ich kolor ma bardzo duże znaczenie dla chorego. Lekarstwo w białym opakowaniu uznawane jest za mało skuteczne, podczas gdy ten sam specyfik w zielonym pudełku odbierany jest za pewny, ale średnio skuteczny. Zupełnie inaczej chory odczytuje czerwony kolor opakowania. Uważa, że lek znajdujący się w nim jest bardzo skuteczny, ale niebezpieczny.

Efekt placebo jest zjawiskiem pozytywnym, realnym, ale niestety krótkotrwałym. Jednak przy niektórych dolegliwościach np. skórnych wystarcza, aby osiągnąć całkowite wyleczenie.

Aby upewnić się co do działania i skuteczności efektu placebo wciąż prowadzone są różne badania. Przykładowo. W dwóch grupach pacjentów w momencie dużego nasilenia bólu podano zastrzyki z płynem fizjologicznym, który nazwano w pierwszej z nich lekiem łagodzącym ból, a w drugiej zwiększającym ból. W trzeciej grupie nie podano niczego. We wszystkich grupach ból wzrastał, jednakże w pierwszej pacjenci odczuwali go mniej niż pozostali, ponieważ otrzymali pozytywne placebo. Spowodowało ono uwolnienie dopaminy i endorfiny, które zmniejszyły lub wyeliminowały odczuwanie bólu. W największym stopniu odczuwała ból grupa druga. Istotną rolę odegrało tu podanie pacjentom informacji na temat działania zastosowanych u nich zastrzyków. Reakcje chorych w dużej mierze zależą więc od przekazanej im wiedzy.

Inne obserwacje przeprowadzono w 2001 roku przez naukowców, którzy porównali wyniki 114 badań. Doszli oni do wniosku, że pomiędzy grupami chorych, którym podawano placebo i którym go nie podawano, nie ma żadnej różnicy. Po głębszej analizie doszli jednak do wniosku, że obydwie grupy były dokładnie kontrolowane, doglądane przez lekarzy i życzliwie przez nich traktowane, co właśnie spowodowało, że nie ma między nimi różnicujących je elementów. Uznali więc, że każdą z nich można potraktować jako grupę placebo, dlatego wyniki badań są porównywalne.

Wpływ na powstawanie efektu placebo ma także pozytywne nastawienie. Optymiści wierzą w skuteczność terapii, zażywanych leków, stąd lepsze rezultaty.

Emocje często powodują, że strach zmienia się w ból. Efekty leczenia mogą okazać się więc nieskuteczne przez nadmiar efektu nocebo, czyli pojawienie się skutków ubocznych o różnym natężeniu.

Badacze długo uważali, że efekt placebo nie dotyczy zwierząt. Okazuje się jednak, że dobre relacje z właścicielem, który troszczy się o swojego pupila, szuka dla niego ratunku, nowych możliwości leczenia przynoszą pozytywne skutki, gdyż dodaje zwierzęciu siły do walki z chorobą. Zwierzęta wyczuwają także nastrój swojego pana, więc optymistyczne podejście udziela się również i im.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.