Jeżeli Twój trądzik jest trudny do złagodzenia lub któryś z poniższych objawów przypomina te występujące u Ciebie, a na dokładkę odwlekasz decyzję o wizycie u dermatologa – zapoznaj się z kilkoma pasożytami, z których obecności możesz sobie nawet nie zdawać sprawy. Może to Cię przekona!
Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum)
Występuje u 9 na 10 badanych osób i jest rozpowszechniony na całym świecie. Pasożyt ten dorasta do 0,4 mm długości (najczęściej 0,2-0,3 mm). Pasożytuje w mieszkach włosowych oraz gruczołach łojowych, szczególnie w okolicy nosa i ust. Odżywia się łojem i przesączem osocza krwi. Częściej występuje u ludzi z łojotokiem (do skóry tłustej łatwiej przywiera kurz). Przenoszony jest wraz z kurzem, przez kontakt bezpośredni z osobą zarażoną, przez stosowanie tych samych przyborów kosmetycznych, ręczników i ubrań. Profilaktyka polega na utrzymywaniu w czystości skóry i ubrań oraz oczyszczaniu skóry z zaskórników za pomocą płynów odkażających i peelingu enzymatycznego lub ziarnistego.
Na ogół nie wywołuje poważnych objawów chorobowych. Niekiedy może powodować zapalenie gruczołu łojowego lub mieszka włosowego, uniemożliwiając wydzielanie łoju. Objawem jest wówczas stan zapalny, ból i powstanie ropnia (pryszcz ropny). Wrażliwe osoby odczuwają lekkie swędzenie skóry w miejscach przebywania nużeńców, zwłaszcza gdy te aktywnie wnikają w głąb mieszka lub gruczołu łojowego. Przyczynia się do powstawania wągrów (zaskórników). Odchody nużeńca mogą u niektórych osób wywoływać stany alergiczne. Jego obecność sprzyja zakażeniom bakteryjnym, zwłaszcza w przebiegu trądziku i zapalenia łojotokowego skóry.
Nużeńca można wykryć badaniem mikroskopowym zaskórników lub całych torebek włosowych umiejętnie wyrwanych pęsetą, zwłaszcza tych zaropiałych. Na końcówce (tej tkwiącej w skórze, po wewnętrznej stronie) wągra niekiedy zaobserwować można poruszającego się nużeńca. Jest trudno zauważalny gołym okiem z powodu podobnej barwy pasożyta do barwy masy rogowo-łojowej wągra.
Świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei)
Białawy roztocz dorastający do 0,4 mm długości. Pasożytuje w skórze człowieka i zwierząt dzikich oraz hodowlanych. Żywi się komórkami skóry i rozmnaża się na powierzchni skóry – samica wgryza się pod naskórek i drąży w skórze chodniki oraz komory, w których składa jaja. W ciągu 3 miesięcy samica może znieść półtora miliona jaj. Larwy żywią się szczątkami tkanki pozostawionymi przez samicę. Zarażenie następuje przy bezpośrednim kontakcie z osobą chorą (np. podawanie ręki), za pośrednictwem wspólnej pościeli, ręczników i ubrań.
Objawem są widoczne na skórze różowe ślady (korytarze), stopniowo wypełniające się szaroczarnym kałem roztoczy oraz silny świąd. Najczęściej zajęte są boczne powierzchnie palców, okolice brodawek sutkowych, pośladki, okolice pępka i okolice narządów płciowych. Obecności świerzbowca mogą towarzyszyć wtórne zakażenia skóry bakteriami ropnymi oraz wyprysk na skórze. Drapanie sprzyja rozprzestrzenianiu się pasożytów na zdrowe części skóry.
U małych dzieci lub alergików objawy świerzbu dość łatwo jest pomylić z objawami alergii. Nietrafne rozpoznanie i leczenie niewłaściwymi środkami sprzyja dalszemu rozwojowi choroby. Dodatkowe działania po wyleczeniu świerzbu to wypranie i wyprasowanie noszonej wcześniej odzieży i bielizny oraz używanej pościeli (po 14 dniach ich nieużywania, gdyż tyle trwa cykl rozwojowy pasożyta).
Skórożarłoczek skryty (Dermatophagoides pteronyssinus)
Mikroskopijnych rozmiarów roztocz, przebywający w grubych kocach, kapach, dywanach, łóżkach, fotelach, kołdrach, poduszkach, odżywia się naskórkiem człowieka, bakteriami, grzybami i szczątkami roślin. Wydzieliny i wydaliny tego roztocza wywołują alergię (wyprysk, świąd skóry, astma itd.). Przenosi się wraz z kurzem. Im starsza tapicerka na meblach i pościel (poduszki, kołdry), tym więcej osobników je zamieszkuje i silniej działają alergennie.
Wyeliminowanie roztoczy z mieszkania przez stosowanie wentylatorów z filtrami, zachowanie czystości w mieszkaniu przy użyciu odkurzaczy z filtrami wodnymi, częste zmiany odzieży i pościeli, w tym poduszek i kołder, unikanie gromadzenia starych ubrań w szafach na ogół chroni przed rozprzestrzenianiem się tego pasożyta.
Wesz odzieżowa (Pediculus humanus vestimenti)
Wesz odzieżowa rozmnaża się znacznie szybciej i krócej żyje (10 dni) niż znana powszechnie wesz głowowa. Egzystuje wyłącznie na odzieży w pobliżu ciała. Gnidy składane są w zakamarkach i szwach odzieży. Kontakt odzieży ze skórą umożliwia pobieranie krwi z żywiciela. Zwykle wzdłuż szwów widoczne są ślady ugryzień. Objawami są świąd, stany zapalne, zakażenie ran bakteriami ropnymi, w miejscu ukłucia grudki zapalne, a potem blizny odbarwieniowe i przebarwieniowe (brunatnawe). Może przenosić riketsje (bakterie wywołujące dur brzuszny).
Wesz odzieżowa jest często przywożoną pamiątką z wakacji. Gotowanie odzieży i prasowanie skutecznie niszczy wszy i gnidy.
Pluskwa domowa (Cimex lectularius)
Ten owad dorastający do 5 mm długości jest aktywny głównie nocą. Żywi się krwią ludzi, podobnie jak jego larwy. Owady chowają się za dnia w szpary łóżek, do tapicerki, podłóg, mebli, pod tapety i do rurek instalacji elektrycznej. Przenoszą się wraz z przedmiotami codziennego użytku. W razie braku człowieka atakują inne ssaki, a nawet ptaki. Ich obecność objawia się nieprzyjemnym zapachem w miejscu żerowania.Pluskwy powodują skórne zmiany alergiczne, grudki zapalne, świąd skóry, pokrzywkę, rzadziej nasilony katar i częste kichanie.
Zwalczanie jest trudne. Zapobiegawczo stosuje się preparaty odstraszające owady, np. na bazie olejków eterycznych.
