Medycyna komplementarna i alternatywna

Medycyna alternatywna, naturalna i komplementarna – te określenia często są używane zamiennie, jednak oznaczają co innego. Podstawowa różnica dotyczy jednak nie rodzaju metod leczenia, tylko sposobu ich stosowania. Podczas gdy medycyna komplementarna to metody wspomagające tradycyjne leczenie, alternatywna zakłada odrzucenie terapii zalecanej przez lekarza i wybór innych metod. Jakich? Do niekonwencjonalnych form leczenia należą przede wszystkim akupunktura, homeopatia, ziołolecznictwo, kręgarstwo, aromaterapia i masaż. Część z nich wywodzi się z tradycji kultur Wschodu – akupunktura z medycyny chińskiej, stosowanie specjalnych, indywidualnie dobranych mieszanek ziół z medycyny tybetańskiej, a np. masaż ajurwedyjski to tradycyjny masaż hinduski.

Alternatywne sposoby leczenia odbiegają od tradycyjnych przede wszystkim pod względem podejścia specjalisty do pacjenta. Więcej uwagi poświęca się w nich całej osobie, zaś leczenie konkretnego schorzenia jest niejako wtórne. Leczenie ma na celu nie tylko usunięcie objawów schorzenia, ale także jego przyczyny i ogólną poprawę stanu zdrowia. Dlatego w medycynie alternatywnej tak duży nacisk kładzie się na ustalenie, jaki styl życia prowadzi pacjent, w jakim przebywa środowisku, jak się odżywia i jaka jest jego kondycja psychiczna. Profilaktyka jest kolejnym, bardzo ważnym elementem filozofii medycyny naturalnej.

Coraz więcej ludzi na świecie, w tym także w Polsce, interesuje się terapiami naturalnymi. Wśród osób je stosujących przeważają kobiety, które szczególnie często wybierają masaże i aromaterapię, przypominające przyjemne zabiegi kosmetyczne. Mężczyźni natomiast, jeżeli już decydują się na leczenie, to poszukują sposobów na zwalczenie konkretnych schorzeń, takich jak kontuzje sportowe czy bóle kręgosłupa.

Na co może pomóc medycyna alternatywna?

Jest ona używana przy bardzo wielu schorzeniach, przewlekłych i w ostrych stanach, leczeniu bólu oraz poprawianiu ogólnego samopoczucia. Akupunkturę stosuje się przy bólach głowy, astmie, nadciśnieniu, bolesnych miesiączkach; homeopatię w schorzeniach górnych dróg oddechowych (przeziębienia czy katar sienny), a także w leczeniu bezsenności i depresji. Zioła w postaci herbatek, polecane na różne dolegliwości, można kupić w aptece bez recepty, jednak „prawdziwe” ziołolecznictwo polega na opracowaniu indywidualnej mieszanki dla każdej osoby po wcześniejszej rozmowie z zainteresowanym na temat jego stylu życia, stanu zdrowia i oczekiwań. Aromaterapia pomaga się odprężyć i zrelaksować, podobnie masaż, który również zmniejsza bóle mięśni.

Czy to naprawdę działa?

Chociaż niektórzy ciągle kwestionują skuteczność medycyny niekonwencjonalnej, Światowa Organizacja Zdrowia sporządziła listę schorzeń, w których leczeniu może być ona pomocna, zwłaszcza akupunktura i ziołolecznictwo. Ponadto terapie naturalne coraz częściej stosuje się jako uzupełnienie konwencjonalnego leczenia nawet tak ciężkich chorób jak nowotwory. Oczywiście metody takie jak akupunktura nie mogą zastąpić tradycyjnej terapii, jednak ich stosowanie podwyższa komfort życia pacjenta – m.in. zmniejsza ból i efekty uboczne chemioterapii takie jak mdłości. Przeprowadza się też coraz więcej badań potwierdzających skuteczność alternatywnych metod leczenia, co obala mit, jakoby ich wpływ na stan zdrowia pacjenta był niczym innym niż efektem placebo.

Czy medycyna alternatywna jest bezpieczna?

W większości przypadków tak, ponieważ stosuje metody mniej inwazyjne i mające mniej efektów ubocznych niż tradycyjne leczenie, np. homeopatia wykorzystuje leki z bardzo małą ilością substancji aktywnych. Jednak terapie naturalne mogą także szkodzić, jeśli nie są prawidłowo stosowane. Niektóre leki ziołowe mogą być toksyczne i niezdrowe, jeżeli zawierają trujące rośliny, zwłaszcza jeśli występują one w zbyt dużych dawkach lub są to zioła pochodzące z tropikalnych stref klimatycznych, których działanie nie jest znane.

Nieprawidłowo wykonywane zabiegi akupunktury lub terapii manualnej kręgosłupa także mogą zagrażać zdrowiu. Zanim zdecydujemy się na poddanie terapii, należy zasięgnąć szczegółowych informacji na temat kwalifikacji specjalisty od medycyny naturalnej. Poza tym w niektórych rodzajach leczenia może nastąpić początkowe okresowe pogorszenie się samopoczucia, a dopiero potem poprawa. Tak jest w przypadku stosowania homeopatii. Trzeba się także liczyć z tym, że skuteczne leczenie musi być długotrwałe i systematyczne, nie można się spodziewać natychmiastowych efektów.