Antybiotyki w ciąży

Leki w ciąży są sprawą kontrowersyjną. Oczywiście kobieta ciężarna nie może zażywać jakichkolwiek leków bez wiedzy lekarza. Farmaceutyki mogą negatywnie wpłynąć na rozwój płodu i przebieg ciąży. Niemniej jednak zdarzają się sytuacje, w których zaniedbanie leczenia przyniesie gorsze skutki niż przyjęcie leku. Antybiotyki w ciąży są stosowane przy zakażeniach bakteryjnych. Zakażenia bakteryjne wpływają niekorzystnie na rozwój dziecka w okresie prenatalnym.

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania antybiotyków

Antybiotyki w ciąży lekarz przepisuje zazwyczaj podczas zakażenia bakteryjnego. Ciężarne nie mogą leczyć się na własną rękę. Jeżeli ciężarna złapie infekcję, którą miała przed ciążą i ma jeszcze w domowej apteczce leki na dane schorzenie, nie może ich brać bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Nie wszystkie leki są bezpieczne w ciąży.

Nieleczone zakażenie bakteryjne może zaburzyć prawidłowy rozwój płodu. Najczęstsze wskazania do antybiotykoterapii w ciąży to: zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych, zakażenia układu moczowego, w tym bezobjawowa bakteriuria, odmiedniczkowe zapalenie nerek, waginoza, zakażenia Chlamydia trachomatis, rzęsistkowica, rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciową (kiła), nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka – w czasie porodu), przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia (leczenie lub profilaktyka).

Pierwszy trymestr ciąży to szczególny czas, w którym kobieta musi o siebie bardzo dbać. W tym czasie dziecko jest najbardziej zagrożone i może dojść do poronienia. Dlatego też w pierwszym trymestrze cięży zakazane jest przyjmowanie: kotrimoksazolu, preparatów nitrofurantoiny, leków przeciwgrzybiczych, tj. amfoterycyny B, flucytozyny, rifampicyny (wodogłowie), chloramfenikolu (gwałtownie przechodzą przez łożysko), glikopeptydów (wankomycyna, teikoplanina).

Metronidazol jest lekiem kontrowersyjnym – nie ma pewności co do tego, czy jest bezpieczny. Jakie ryzyko wiąże się z przyjmowaniem antybiotyków w ciąży? Przyjmowanie doksycykliny może spowodować żółte zabarwienie zębów, poza tym wpływa niekorzystnie na kształtowanie zębów i kości. Aminoglikozydy mogą uszkodzić ucho wewnętrzne płodu. Kobiety w trzecim trymestrze ciąży na dwa tygodnie przed porodem nie mogą przyjmować sulfonamidów.

Grupy antybiotyków

Antybiotyki dzielą się na cztery grupy, przy czym grupa A jest najbezpieczniejsza, a grupa D najbardziej groźna dla płodu. Leki wchodzące w skład grupy A nie powodują wad rozwojowych i nie wywierają toksycznego działania na dziecko. Do antybiotyków z grypy A zaliczamy: fusafunginę (Bioparox), nystatynę, cefaleksynę, erytromycynę, penicylinę benzylową G, penicylinę fenoksymetylową, kloksacylinę, ampicylinę, amoksycylinę.

Grupa B dzieli się na trzy części. Do grupy B1 zaliczają się leki, które były badane na zwierzętach. Badania nie wykazały, żeby te antybiotyki wpływały negatywnie na płód. Są to: amikonazol, pozostałe cefalosporyny, spiramycyna, roksytromycyna, amoksycylina/klawulanian, tikarcylina, piperacylina, aztreonam, penicylina prokainowa, nitrofurantoina.

Grupa B2 to leki niebadane na zwierzętach. Dotychczasowe badania nie potwierdzają, by leki te zwiększały częstotliwość występowania wad płodu. Do grupy B2 wchodzą: amfoterycyna B, pyrazynamid, acyklowir.

Grupa B3 obejmuje leki badane na zwierzętach, które zwiększają częstość wad płodu, jednak nie potwierdzono tego u ludzi. Antybiotyki z tej grupy to: ketokonazol, flukonazol, flucytozyna, azytromycyna, ciprofloksacyna, norfioksacyna, trimetoprim, tynidazol, zydowudyna.

Do grupy C zaliczamy antybiotyki, które szkodzą dziecku w okresie prenatalnym, ale zmiany te mogą być odwracalne. Leki te nie powodują wad rozwojowych. Są to: rifampicyna, kotrimoksazol, klarytromycyna, sulfonamidy, chloramfenikol, kwas fusydowy, wankomycyna, karbapenemy (FDA).

W grupie D znajdują się antybiotyki wywołujące poważne wady rozwojowe i niedające się odwrócić uszkodzenia płodu. Są to: chinina, chlorochina, doksycyklina, metronidazol (FDA).