Antykoncepcja w pigułce – jak tabletki hormonalne wpływają na wygląd i zdrowie kobiety?

Pigułki antykoncepcyjne, dzięki zawartych w nich syntetycznych odpowiednikach kobiecych hormonów, działają tak, by nasz organizm myślał, że nastąpiła już owulacja. Innymi słowy, jajniki przechodzą w stan uśpienia i nie uwalniają co miesiąc komórki jajowej.

— Antykoncepcja hormonalna jest jedną z najskuteczniejszych i najwygodniejszych metod zapobiegania nieplanowanej ciąży. Jednak zawarte w pigułkach hormony mają nie tylko wpływ na powstrzymanie procesu reprodukcyjnego, ale działają też na urodę, zdrowie i jakość życia kobiet. Nieprawidłowo dobrane lub przyjmowane niezgodnie z zaleceniami lekarza tabletki mogą powodować skutki uboczne, dlatego ważna jest świadomość mechanizmu ich działania – wyjaśnia prof. Grzegorz Jakiel.

Na jakie aspekty naszego zdrowia wpływa antykoncepcja hormonalna?

URODA

Cera i włosy – niektóre tabletki antykoncepcyjne obniżają poziom androgenów (męskich hormonów płciowych), odpowiedzialnych za trądzik i przetłuszczanie się włosów. To dlatego pigułki te są z pozytywnym skutkiem stosowane jako pomoc w leczeniu tego typu problemów z cerą u kobiet i nastolatek (ten rodzaj terapii zalecany jest w drugiej kolejności, jeśli podstawowe leki na trądzik nie okażą się wystarczająco skuteczne). Kobiety, którym zależy więc na poprawie wyglądu skóry i włosów powinny zapytać lekarza o tabletki o działaniu antyandrogenowym.

Masa ciała – wiele kobiet zniechęca się do przyjmowania tabletek z obawy o wzrost łaknienia, który mogą powodować. W trosce o zachowanie szczupłej sylwetki wolą stosować inne, często mniej skuteczne metody. Pigułki same w sobie nie są w stanie spowodować jednak wzrostu masy ciała – dodatkowe kilogramy to raczej wynik błędów w diecie i zbyt niskiej aktywności fizycznej. Jeśli kobieta prawidłowo się odżywia i uprawia sport, a od momentu rozpoczęcia stosowania tabletek przytyła, prawdopodobnie jest to wina zatrzymującej się w organizmie wody. W tej sytuacji warto odczekać 3–4 cykle, aby organizm „przyzwyczaił” się do zmiany. Jeśli po tym okresie masa ciała nie spadnie, kobieta powinna skonsultować się z ginekologiem, który prawdopodobnie podejmie decyzje o zmianie pigułek na inne lub zleci wykonanie badania poziomu hormonów.

ZDROWIE

Kości – w procesie starzenia się u kobiet zmniejsza się poziom estrogenu i wzrasta ryzyko osteoporozy. Te z nich, które w wieku rozrodczym stosowały tabletki antykoncepcyjne, mogą być w mniejszym stopniu narażone na osteoporozę w późniejszym okresie życia. Jest to związane z obecnością estrogenu w większości dostępnych pigułek antykoncepcyjnych.

Ryzyko chorób — stosowanie antykoncepcji hormonalnej zmniejsza ryzyko chorób narządu rodnego – raka jajnika i raka śluzówki trzonu macicy (który najczęściej występuje u kobiet po 50. roku życia). Im dłużej kobieta przyjmuje antykoncepcję, tym ryzyko zachorowania jest mniejsze. Bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, które nie powinno wpływać znacząco na decyzję o stosowaniu antykoncepcji, jest prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepicy. Ryzyko zachorowania jest wyższe u kobiet palących, zwłaszcza po 35. roku życia, u osób otyłych i w przypadku wystąpienia zakrzepicy lub zatoru w rodzinie w młodym wieku.

JAKOŚĆ ŻYCIA

Miesiączka – antykoncepcja z powodzeniem może łagodzić dolegliwości miesiączkowe: pozytywnie wpływa na ograniczenie nadmiernych krwawień, niwelowanie bólu w trakcie menstruacji i zmniejszanie występowania zespołu napięcia przedmiesiączkowego (m.in. bólu piersi, bólów głowy, wzdęć, obrzęków, uczucia ciężkości). Może mieć także wpływ na regulację cyklu miesięcznego, co jest szczególnie ważne dla kobiet, które przed stosowaniem antykoncepcji miały nieregularne miesiączki i nie mogły „przewidzieć” czasu ich wystąpienia.

Tabletka a sfera seksualna kobiety

Przyjmuje się, że tabletki antykoncepcyjne mogą powodować obniżenie libido nawet u 30% kobiet, które je stosują. Dlaczego tak się dzieje? Działanie pigułki wykracza bowiem poza antykoncepcję. Niewłaściwie dobrana tabletka zaburza fizjologiczny profil hormonalny kobiety, wpływając negatywnie na popęd seksualny.

— Warto pamiętać, że każdy organizm jest inny i każda kobieta może reagować na antykoncepcję hormonalną w różny sposób. Chociaż pigułki wpływają na nasze ciało, żaden lekarz nie może zagwarantować pacjentce, że już od pierwszego opakowania upora się z trądzikiem, a jej dolegliwości związane z PMS całkowicie ustąpią. Jeśli więc kobieta nie zauważy u siebie zmiany, na której jej zależy, warto, aby odczekała 3–4 cykle. Dopiero po tym czasie organizm przyzwyczai się do tabletek i będzie można ocenić, jaki mają na nią wpływ – tłumaczy prof. Jakiel.