Seplenienie u dzieci

Seplenienie to wada
wymowy występująca dość często u małych dzieci. Jeśli twoja pociecha jest
już w wieku przedszkolnym i nadal ma problemy z prawidłowym artykułowaniem
takich zgłosek, jak: „sz”, „cz”, „s”, „c”, „ś”, „ć”, „dź”, „dż”, „ż” – wizyta u
logopedy będzie konieczna. Wady wymowy sprawiają, że nauka pisania i czytania
staje się problematyczna. Nie zwlekaj, gdyż wady wymowy z czasem utrwalają się
i coraz trudniej je wyeliminować.

Przyczyny seplenienia u dzieci

Najczęstszym problemem u kilkulatków jest odróżnienie „s” od
„sz”. Bardzo łatwo to sprawdzić. Połóż przed dzieckiem dwa kartoniki, jeden z „s”,
a drugi z „sz”. Wypowiadaj kolejno wyraz z „sz” i „s”, a dziecku poleć podnoszenie
kartonika z literką, na którą zaczyna się wyraz. Jeśli ćwiczenie przerasta
sześciolatka, należy zapisać go na wizytę do logopedy. Za seplenienie uważa się
również opuszczanie lub zamienianie w wyrazach liter, które sprawiają dziecku
problem artykulacyjny, np. „fieci” zamiast „świeci”, „zaba” zamiast „żaba”. Skąd
się bierze seplenienie u dzieci?

Seplenienie u dzieci powodują:

• nieprawidłowe ustawienie języka,
• wady zgryzu,
• oddychanie przez usta,
• wada w budowie narządu mowy,
• wady słuchu.

Najczęstszą przyczyną seplenienia jest nieprawidłowe
wymawianie głosek w wyniku zmiany miejsca artykulacji głosek (jest to tzw. sygmatyzm
właściwy), np.:

• Wymawianie głosek: „s”, „z”, „c”, „dz” poprzez wsunięcie języka między zęby i spłaszczenie go. W konsekwencji dźwięk rozprasza się, a głoski brzmią nieprawidłowo. Jest to seplenienie międzyzębowe.
• Wymawianie głosek: „s”, „z”, „dz”, „dż”, „dź”, „sz”, „cz”, „ś”, „ź”, „ć” tworząc szczelinę między językiem a kłami, zamiast wzdłuż środkowej linii języka (seplenienie boczne).
• Z kolei utworzenie zbyt głębokiego rowka wzdłuż środka języka powoduje świszczenie, dając ostre brzmienie głosek dentalizowanych.
• Problemem z wymawianiem głosek powstaje również wtedy, gdy język w ogóle nie bierze udziału w artykulacji. Mowa wówczas o seplenieniu wargowo-zębowym.

Leczenie seplenienia u dzieci

Jeśli twoje dziecko sepleni, koniecznie odwiedź z nim
logopedę. Dobierze odpowiedni zestaw ćwiczeń, które dziecko będzie wykonywać
także w domu. Systematyczne ćwiczenia to klucz do sukcesu. Niektóre dzieci
potrzebują zaledwie 3–4 wizyt u logopedy i intensywnego treningu w domu, aby
zacząć prawidłowo artykułować głoski.

Przykładowe ćwiczenia logopedyczne na wzmocnienie mięśni ust i języka, potrzebnych do prawidłowej
artykulacji to:

• robienie baniek mydlanych,
• oblizywanie językiem ust dookoła,
• lizanie lizaka lub łyżeczki miodu oddalonych od buzi na długość języka,
• próby sięgania językiem do nosa,
• cmokanie,
• naśladowanie galopującego konia klaskając językiem.

Ćwiczenia logopedyczne to nie wszystko. Sepleniące dziecko
potrzebuje wsparcia ze strony najbliższych, gdyż seplenienie sprawia, że czuje się
inne i gorsze od rówieśników. Nie powtarzaj po dziecku źle wypowiedzianych
wyrazów, tylko poprawiaj je. Jeśli maluszkowi sprawia to przykrość, ogranicz się
do prawidłowego i wyraźnego zwracania się do maluszka. Systematyczne
wykonywanie ćwiczeń zaleconych przez logopedę szybko przyniesie zamierzone
rezultaty.