Celiakia to glutenozależna choroba jelita cienkiego. Zanim przejdziemy do szerszego omówienia tej choroby, najpierw wyjaśnimy, co to jest gluten. Gluten to białko, które występuje w ziarnach zbóż, takich jak: żyto, pszenica, jęczmień, owies. Owe białko składa się z kilku frakcji, m.in. gliadyny, która dla niektórych osób jest szkodliwa. Substancja ta znajduje się we wszystkich produktach spożywczych zawierające powyższe zboża, tak więc jest obecna w sosach zaciągniętych mąką, w opłatku kościelnym, słodyczach, czy też w wędlinach niskiej jakości, jak np.: kiełbasa parówkowa. Substancji tej nie zawierają ziemniaki, ryż, soja, gryka, sorgo, proso i inne produkty, gdzie na opakowaniu znajduje się napis: “produkt bezglutenowy”, czy też znak w postaci przekreślonego kłosa.
W wieku niemowlęcym i przedszkolnym celiakia objawia się poprzez spadek masy ciała, zahamowanie przyrostu masy ciała i wzrostu, powiększenie obwodu brzucha, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, obrzęki, apatię, krzywicę, wymioty, czy nawet wypadanie odbytu.
W wieku szkolnym i młodzieżowym obserwuje się: niedobór masy ciała, bóle brzucha, bóle mięśni, drgawki, depresja. W tym wieku u dziecka można stwierdzić osteoporozę, cukrzycę typu I, padaczkę czy anemię.
W wieku dorosłym celiakia ma nietypowe objawy i najczęściej wykrywana jest przypadkowo. Osobom chorym towarzyszą zmęczenie, utrata masy ciała, biegunki, nieprawidłowe wypróżnianie, brak łaknienia, osteoporoza, obrzęki kończyn dolnych i depresje. Ponadto kobieta w ciąży narażona jest na poronienie, czy też poród przedwczesny a potem i bezpłodność.
Kto należy do grupy ryzyka?
Otóż na pewno będą to pacjenci z niedoborem masy ciała, cukrzycą typu I, kobiety po porodzie z utratą masy ciała i depresją, kobiety, które mają trudności z zajściem w ciążę i donoszeniem ciąży (poronienia, bezpłodność), osoby dotknięte osteoporozą, padaczką, chorobą Downa lub zespołem Turnera oraz chłoniakiem nieziarniczym.
Bardzo podobną chorobą do celiakii jest tak zwana przejściowa nietolerancja na gluten. Dotyczy ona pacjentów, u których stwierdzono po diecie bezglutenowej powrót błony śluzowej jelita cienkiego do naturalnego stanu i nie stwierdzono zaniku kosmków jelitowych po potraktowaniu ich glutenem.
Jak leczyć celiakię?
Dla osób chorych dieta bezglutenowa jest jedyną i podstawową formą leczenia, dlatego też powinna być stosowana przez całe życie. Przestrzeganie jej wpływa na dobrą jakość życia i zapobiega dalszym powikłaniom. Dietetyczne produkty bezglutenowe powinny charakteryzować się wysoką wartością odżywczą, dobrą trwałością i czystością pod względem zawartości glutenu. Ponadto chory powinien okresowo sprawdzać swoją skuteczność leczenia żywieniowego, co powinno obejmować ocenę sposobu żywienia i stanu odżywienia oraz robić testy immunologiczne.
Wracając do diety, powinna ona opierać się na produktach naturalnie bezglutenowych (ryż, gryka, amarantus, kukurydza, proso, soja itp.) oraz zawierać odpowiednią jakość bezglutenowej skrobii pszennej. Dopuszczalna zawartość glutenu w produktach dietetycznych według Codex Alimentarius to 20 mg/kg.
Osoby na diecie bezglutenowej powinny jeść:
- produkty z mąki ryżowej, kukurydzianej, skrobii kukurydzianej, mączki ziemniaczanej, tapioki, mąki sojowej,
- chleb, bułki bezglutenowe,
- ryż, płatki ryżowe, kaszki ryżowe błyskawiczne,
- kaszę kukurydzianą, płatki kukurydziane, chrupki kukurydziane, popcorn, popping (amarantus ekspandowany),
- kaszę gryczaną, kaszę jaglaną,
- ciasteczka i słodycze bezglutenowe,
- skrobię pszenną i wszystkie inne produkty węglowodanowe oznaczone symbolem przekreślonego kłosa lub napisem „produkt bezglutenowy”.
Aby uzyskać poprawę stanu zdrowia, osoba cierpiąca na celiakię musi bardzo ściśle przestrzegać diety bezglutenowej, ponieważ jedynie wtedy nastąpi regeneracja błony śluzowej jelita. Proces ten u małych dzieci przebiega dosyć szybko, bo poprawa następuje już prawie po 4 tygodniach. Dłużej natomiast ten okres trwa u osób starszych. Należy jednak wspomnieć, że czas stosowania takiej diety zależny jest od cech indywidualnych pacjenta. Najczęściej po dwóch, trzech latach lekarz zaleca prowokację glutenem a po pewnym czasie wykonuje się biopsję (pobranie tkanki). To dzięki niej można podjąć decyzję, czy chory ma celiakię i musi pozostać do końca życia na diecie bezglutenowej, czy też może przejść na dietę bogatą w gluten.
Ten artykuł nie ma jeszcze komentarzy
Pokaż wszystkie komentarze