Życie z celiakią. Choroba na talerzu
Celiakia to poważna choroba immunologiczna nazwana także chorobą trzewną. Charakteryzuje się nietolerancją glutenu, czyli białka zapasowego znajdującego się w pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie. U chorych na celiakię gluten powoduje zanik kosmyków jelitowych, co prowadzi do zaburzeń wchłaniania, niedożywienia i niedoborów składników odżywczych w organizmie. Kosmyki jelitowe to wypustki śluzówki jelit odpowiedzialnych za przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia.
Celiakia może rozpocząć się nagle, ze znacznym nasileniem objawów lub też pozostać bezobjawową.
Postać klasyczna czyli jawna i pełnoobjawowa objawia się przewlekłą biegunką, spadkiem masy ciała u dorosłych, a brakiem przyrostu wagi u dzieci, bólami w obrębie jamy brzusznej, wzdęciami brzucha.
Postać bezobjawowa lub miernie objawowa objawia się niedokrwistością związaną z niedoborem żelaza, zmianami skórnymi i zmianami błony śluzowej, bólami kostno- stawowymi, niedorozwojem szkliwa zębnego, osteoporozą, zapaleniem stawów, bólami głowy, brakiem koncentracji, zaburzonymi czynnościami wątroby.
Postać ukrytą celiakii stwierdza się wówczas, gdy obraz śluzówki jelita cienkiego jest prawidłowy ale w surowicy krwi są obecne swoiste przeciwciała.
Jak lekarz ustala diagnozę?
- Do postawienia diagnozy konieczne są badania serologiczne krwi. Pozwalają one na wykrycie charakterystycznych dla choroby przeciwciał. Wykonuje się także biopsję jelita cienkiego, która pokazuje stopień zaniku kosmków. W niektórych przypadkach przeprowadza się również testy genetyczne - mówi dr. Justyna Golińska – Krysztofiak, wykładowca Wyższej szkoły Uni-Terra w Poznaniu.
Jak dotąd jedyną skuteczną metodą leczenia jest stosowanie diety bezglutenowej. Zalecenia żywieniowe obejmują eliminację z diety chorego na celiakię pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta, orkiszu lub ich przetworzonych postaci i zastąpienie ich innymi produktami bez zawartości glutenu. Wszystkie wyroby nie zawierające glutenu oznaczone są przez producentów symbolem przekreślonego kłosa. Stosowanymi zamiennikami są: ziemniaki, kukurydza, ryż, gryka, proso, soja, soczewica, fasola, a także produkty mniej znane w Polsce: tapioka, maniok, sago, sargo, amarantus.
W diecie bezglutenowej zawarta jest mała ilość błonnika naturalnego, co może wiązać się z wystąpieniem zaparć. Aby temu zapobiec, ważne jest spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, a mniej ryżu.
Od 2006 roku w Polsce obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Celiakii – 20 września. Organizowane są spotkania, szkolenia, na których omawiane są różne problemy związane z celiakią.
Celiakia jest chorobą nieuleczalną. Jeśli pacjent będzie przestrzegać zasad diety bezglutenowej, będzie mógł wieść normalne i pełnowartościowe życie.
