Już pierwiosnki mody na lata osiemdziesiąte dały co mocniej obdarzonym zarostem panom powód do wyhodowania sobie tej „męskiej twarzy ozdoby”, jak pisał dziejopis. Sam pamiętam, jak z kolegami kilka lat temu uprawialiśmy swoisty wąsaty szyk, łącząc go z hawajskimi koszulami rozpiętymi do pępka i ogolonymi głowami oraz okularami przeciwsłonecznymi typu cobra ze szkłami w kolorze żółtym. Podobnym stylem zachwycał Andrzej Chyra w filmie Kalafiorr nieco niesłusznie niedocenionym debiucie reżyserskim Jacka Borcucha, dziś cenionego twórcy filmów i aktora. I podobnie jak film Borcucha wąsy w naszym kraju ciągle nie są wysoko cenione w świecie kultury, sztuki i wśród sezonowych telewizyjnych gwiazdek. A przecież wąsy cieszyły się w Polsce zawsze wielką i zasłużoną popularnością.
To właśnie wąsy były ozdobą twarzy szlachcica, dopóki republikanizm i oświeceniowe miazmaty nie przyszły z Zachodu wraz z modą na wygolone twarze. Wąsy nosili godni gospodarze z Chłopów Reymonta i władcy - wojownicy jak Sobieski czy (według Matejki) Krzywousty albo Chrobry. Różnica pomiędzy sumiastymi i nadającymi twarzy ponury wyraz wąsami Piłsudskiego (w końcu był „dziadkiem” narodu), a ostrymi, krótkimi i nieco „niemieckimi” w typie wąsami Dmowskiego (choć sam Dmowski z Niemcami zbyt dużo wspólnego nie miał, poza uwielbieniem Realpolitik) mogłyby stać się powodem do wyciągnięcia daleko idących wniosków psychologicznych, a także politycznych. W końcu i później zarost w polityce pojawiał się często. Krótkie wojskowe wąsy Sikorskiego i Andersa jako symboli Polski walczącej i niepodległej kontrastowały z wygolonymi twarzami pierwszych sekretarzy (poza Bierutem).
Również w opozycji, która do dziś jest obecna na polskiej scenie politycznej, uwielbienie dla wąsów było wielkie: wąsy nosił i Lech Wałęsa (sumiasty, sarmacki wąs), i bracia Kaczyńscy (krótkie wąsy a la Dmowski), nawet Adam Michnik przez jakiś czas dopuszczał wąsy na swoją twarz. Ale w opozycji było też wielu którzy, woleli image a la romantyk zmiksowany z Jackiem Kaczmarskim (czyli wąsy w komplecie z brodą), o czym świadczą dawne zdjęcia Przemysława Gosiewskiego czy Władysława Frasyniuka. Oczywiście polityka to tylko jedno siedlisko wąsów – mają one swoje miejsce i w popkulturze.
Trudno wyobrazić sobie bez wąsów takich twórców jak Krzysztof Krawczyk lub, no właśnie – Jacek Cygan. Zgolenie przez niego wąsów było sensacją jednego z odcinków Idola i, muszę przyznać, przyciągnęło przed ekran nawet mnie, co było tym trudniejsze, że nie miałem wtedy własnego telewizora (zresztą dalej nie mam).
Ale wąsy, o których pisałem dotychczas, to wąsy, można by rzec, tradycyjne, zakorzenione w historii, a przynajmniej wywodzące się z zamierzchłych lat osiemdziesiątych. Idzie jednak nowa, świeża moda. Pojawiła się już w świecie kultury Zachodu, a jej pierwiosnki zaczynają rosnąć i na twarzach Polaków.
Można ogłosić powrót zarostu. Wąsy na twarzach latynoskich aktorów zawsze się doskonale komponowały, a nawet jeśli któryś z nich jest gładko ogolony (jak na przykład Javier Bardem) to wyglądają na jakichś takich zarośniętych... Benicio del Toro zachwycał wąsem jako samoański adwokat w Las Vegas Parano, wąsy i marna bródka towarzyszyły mu również w roli Che, a dla potrzeb promocji filmu chodził przez jakiś czas ubrany i zarośnięty jak rewolucjonista, który przyniósł szczęście i wolność narodowi Kuby, a potem pojechał nieść je dalej. Wąskie wąsy Antonio Banderasa jako latynoskiego męża i ojca w Czterech pokojach były jednym z najmocniejszych aspektów wizualnych tego filmu, a jako młody Zorro Banderas biegał z wąsami przez cały okres „szkolenia” przez starego Zorro (Antony Hopkins, takoż wąsaty i brodaty przez pierwszą cześć filmu). Tymczasem okazało się, że wielu hollywoodzkich gwiazdorów zapuszcza sobie to i owo na twarzy, by wymienić Joaquina Phoenixa, Jima Carreya, Eddiego Murphy’ego, Seana Connery'ego, Johnego Deepa (który zarost uzupełniał czasem złotymi nakładkami na zęby oraz kupą łańcuszków i wisiorków), Brada Pitta, Georga Clooneya czy „pierwszego zięcia Czwartej Rzeczypospolitej” Collina Farella. Jeśli weźmie się pod uwagę, że spora część z wymienionych panów od lat zajmuje wysokie miejsca w rankingu najseksowniejszych aktorów, można przyjąć, że moda się upowszechni, a mamy podstawy, by tak przypuszczać, wnioskując z wahadłowego rozwoju mody.
Tak to przeważnie bowiem bywa, że w miejsce wypacykowanych wielbicieli rocka, przychodzą niedogoleni grunge'owcy, a zamiast chłopczyc międzywojnia pojawiają się zwiewne dziewczęta lat 50. w kloszowych spódnicach i baletkach.
Pozwalam sobie wieszczyć koniunkturę na twardzieli a raczej pseudotwardzieli, bo rynek zawsze wszystko wypaczy, zacznie wciskać nam maszynki pozostawiające prawdziwie twardzielski trzydniowy zarost, wody toaletowe reklamowane przez podstarzałych modeli udających zwycięzców rajdu Paryż – Dakar, a jako modny sport, zamiast squasha czy joggingu, będzie nam wciskany rafting i paralotniarstwo.
Powiedziałbym: drodzy panowie – płyńcie wbrew modom i trendom, ale tej się poddajcie – warto mieć zarost. W końcu wolicie wyglądać jak Sean Connery czy Krzysztof Ibisz? Ale ponieważ to serwis dla kobiet, powiem: drogie kobiety – pozwólcie swoim mężczyznom nosić wąsy!
