Bohaterką jednego z amerykańskich filmów dokumentalnych była kobieta, która panicznie bała się własnej śmierci. Codziennie chodziła na kontrolne wizyty lekarskie. Gdy tylko zaczynała boleć ją głowa, była przekonana, że to początek wylewu lub postępujący rak mózgu. Czasami lęk był tak silny, że cały dzień spędzała w samochodzie zaparkowanym na szpitalnym parkingu lub pod miejscową przychodnią lekarską. W rzeczywistości była zdrową i sprawną kobietą, nie miała nawet alergii. Ale mimo to cierpiała przez obezwładniający, paniczny strach. To właśnie fobia.
Fobie to lęki przed różnymi zjawiskami, sytuacjami, a nawet przedmiotami, które w rzeczywistości nie muszą być przerażające. - Niekiedy lęk spowodowany jest nie tyle wystąpieniem określonego obiektu, ile samym oczekiwaniem i obawą przed jego pojawieniem się - wyjaśnia psycholog Anna Dudzic – Koc - A wachlarz rzeczy, przed którymi można czuć strach jest niezwykle szeroki. Na ogół są to owady, gryzonie, ptaki, obcy ludzie, a nawet zwykłe, pokojowe lustra... Naukowcy odkryli dotychczas ponad 500 rodzajów fobii.
Dwudziestoletnia Agnieszka zwierza się, że czuje strach przed nowymi sytuacjami. Jej lęk jest na tyle silny, że myśl o nowej szkole lub pracy przeradza się w prawdziwy koszmar. Jest młoda, a najchętniej w ogóle nie wychodziłaby z domu. Z kolei Paweł, mimo że jest dorosłym mężczyzną, cierpi na entomofobię - lęk przed ćmami. Choć wie, że to absurdalne, a małe owady nie są w stanie mu nic zrobić, nie może wyzbyć się uporczywego lęku. Agnieszka i Paweł nie są odosobnieni, na podobne lęki cierpi blisko 60% Europejczyków. Przeważnie są to kobiety. - Występowanie fobii u kobiet jest około 2 razy częstsze niż w populacji mężczyzn. Dotyczy to różnych postaci choroby, w tym np. agorafobii, która występuje u około 7% kobiet w porównaniu z 3,5% populacji mężczyzn - wyjaśnia Dudzic - Koc.
Strach przed... sukcesem?
Amerykańska badaczka Martina Horner odkryła, że fobią, która najczęściej spotyka kobiety, jest lęk przed sukcesem. Wydawałoby się, że chodzi tutaj o trud i wysiłek, jaki trzeba włożyć w osiągnięcie celu lub sam moment podjęcia decyzji o działaniu. A te zawsze wiąże się z ryzykiem niepowodzenia. Nic jednak bardziej mylnego. Okazuje się, że najbardziej przerażają skutki samego sukcesu.
W przeprowadzonych przez Horner badaniach, kobiety wskazywały na brak akceptacji ze strony współpracowników, wyobcowanie, a nawet utratę kobiecości. Prestiżowe osiągnięcia w ich opinii automatycznie wiązały się z negatywną przyszłością. Warto zaznaczyć, że tak wypowiadały się respondentki zdolne, ambitne oraz utalentowane, a zatem doskonałe kandydatki na tzw. kobiety sukcesu. I niestety w dzieciństwie cierpiące na „kompleks Edypa” lub „kompleks Kopciuszka”.
Skąd się biorą fobie?
Przyczyna panicznych lęków na ogól kryje się w naszej przeszłości. Wcześniejsze, traumatyczne przeżycia skłaniają nas do tworzenia wyobrażeń, które potem przekładamy na późniejsze sytuacje. Tak jak dziecko reagujemy na nie emocjonalnie. Dlatego tak wiele osób, które w dzieciństwie przeżyły turbulencje podczas lotu samolotem, do dzisiaj oblewa zimny pot i ma dreszcze na myśl o konieczności odbycia służbowego lotu. Zdarza się, że skłonności fobiczne dziedziczymy lub są one konsekwencją takich chorób jak cukrzyca czy hipoglikemia. Poza tym warto uważać na wszelkiego rodzaju suplementy diety, zwłaszcza środki wspomagające odchudzanie. Ich skutkiem ubocznym mogą być właśnie niekontrolowane napady lęku. Są ludzie, u których fobie ujawniają się w sytuacjach stresowych, ale nie należy mylić ich ze zwykłą paniką. Każdemu przecież zdarza się krzyknąć na widok dużego pająka.
Pokonać paniczny strach
Jeśli czujemy się na siłach, możemy sami próbować zwalczyć uciążliwy lęk. Pomocne będą w tym ćwiczenia relaksacyjne, takie jak joga czy medytacje. Chodzi o to, by uspokoić emocje i wytłumaczyć własnemu umysłowi, że zagrożenie jest wytworem naszej wyobraźni. Ponadto warto zadbać o dietę. Rezygnacja z kawy, papierosów i słodyczy nie tylko ukoi nerwy, ale i korzystnie wpłynie na wygląd! Gdy jednak to nie pomaga, jedyną drogą do uzdrowienia pozostaje psychoterapia.
Strach ma wielkie oczy. Zanim jednak popadniesz w fobię, że masz jakąś fobię, co fachowo nazywa się fobofobią, upewnij się, czy to nie zwykła histeria. Kobiety są z natury „panikarami” i stanowią aż 72% wszystkich histeryków. A czasami, zamiast pisać czarne scenariusze, warto po prostu zaryzykować zostawiając strach za sobą. Sukces wcale nie jest taki zły!
