Oleje roślinne powinny stanowić składnik naszej codziennej diety, gdyż są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, których niedobór powoduje szereg zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, zwane w skrócie NNKT, to długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, posiadające co najmniej dwa wiązania podwójne, tzw. nienasycone, pomiędzy atomami węgla. Dawniej przypisywano im rolę witamin i określano wspólną nazwą witamina F. Nasz organizm nie jest w stanie sam wytwarzać tych związków, dlatego musimy je dostarczać codziennie wraz z pożywieniem.
NNKT spełniają szereg ważnych funkcji:
Redukują poziom „złego” cholesterolu LDL i dzięki temu zapobiegają tworzeniu się złogów cholesterolowych w tętnicach.Wpływają na zdrowy wygląd włosów i skóry. Ich niedobór może być przyczyną nadmiernej suchości skóry i powstawania licznych zmian zapalnych oraz alergicznych. Niedostateczna ilość NNKT w diecie może również powodować, że włosy staną się matowe, łamliwe i nadmiernie przesuszone, pomimo stosowania odżywek i masek.Wpływają korzystnie na zwiększenie odporności organizmu.Hamują powstawanie zakrzepów.Zapobiegają nadciśnieniu tętniczemu.Są niezbędne w diecie kobiet ciężarnych, ponieważ odgrywają niezwykle ważną rolę w rozwoju mózgu płodu.Warunkują prawidłowy wzrost i rozwój dzieci.Według licznych badań naukowych NNKT typu omega-3 mogą mieć wyjątkowo korzystne działanie w leczeniu i zapobieganiu zespołowi nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci (ADHD).
Zapewne wszyscy słyszeli o dobroczynnym działaniu oliwy z oliwek, która stanowi ważny składnik diety śródziemnomorskiej, polecanej przez żywieniowców jako szczególnie korzystna dla zdrowia. O oliwie z oliwek pisaliśmy już w Kafeterii, dla przypomnienia warto zerknąć do archiwum (artykuł „Oliwa z oliwek” z dnia 25.05.2007).
Dobroczynny wpływ na nasze zdrowie mają również inne oleje roślinne. Kiedyś wiele z nich traktowano jako wyjątkowe „rarytasy” i przywożono z zagranicznych podróży. Obecnie w tzw. sklepach ze zdrową żywnością, ale także w większych supermarketach jest bardzo duży wybór różnorodnych olejów. Wiele z nich charakteryzuje się bardzo ciekawym smakiem, zupełnie odmiennym od smaku choćby oliwy z oliwek. Warto wypróbować niektóre z tych nietypowych olejów, szczególnie, że w okresie przedwiośnia nasza dieta bywa mało urozmaicona i jesteśmy narażeni na spadek odporności. Godny polecenia jest np. olej z pestek dyni, z orzechów włoskich, olej lniany, sojowy i sezamowy.
Olej z pestek dyni
Ma ciemną barwę i charakterystyczny orzechowy smak. Zawiera bardzo cenne minerały, przede wszystkim cynk, selen, magnez, żelazo i wapń, a także witaminę E, B1 i B2. W związku z wysoką zawartością cynku i selenu, olej z pestek dyni bardzo korzystnie wpływa na wygląd cery i włosów. Olej z pestek dyni jest bogaty w kompleks hormonów roślinnych zwanych fitosterolami, które stosowane są w profilaktyce i leczeniu nerek, narządów moczowych i przerostu gruczołu krokowego.
Olej z orzechów włoskich
Uzyskiwany jest w procesie tłoczenia na zimno miąższu owoców orzecha włoskiego. Posiada orzechowy smak i delikatny słodkawy aromat, w związku z czym można go dodawać do różnych słodkich deserów. Oprócz NNKT, olej z orzechów włoskich jest szczególnie bogaty w magnez i fosfor. Dlatego polecany jest osobom zestresowanym, mającym kłopoty z koncentracją i pamięcią.
Olej lniany
Ostatnio staje się coraz bardziej popularny i zalecany przez żywieniowców ze względu na prawie idealne proporcje NNKT typu omega-3, omega-6 i omega-9. Olej lniany jest produktem łatwostrawnym, a ze względu na działanie osłaniające błony śluzowe przewodu pokarmowego jest wskazany jako środek pomocniczy przy leczeniu choroby wrzodowej. Wykazano, że obecne w oleju lnianym fitohormony, zwane lignanami roślinnymi, wspomagają leczenie chorób autoimmunologicznych i alergicznych.
Olej sojowy
Oprócz wysokiej zawartości NNKT jest również bogaty w witaminę E i lecytynę. Lecytyna jest fosfolipidem, który warunkuje prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. W związku z tym, odpowiedni poziom lecytyny zapewnia dobrą koncentrację i polepsza procesy zapamiętywania.
Olej sezamowy
Pozyskiwany jest z ziaren sezamu i stanowi stały składnik kuchni narodów Azji. Posiada charakterystyczny, lekko orzechowy smak. Nie nadaje się do smażenia, a jedynie do przyprawiania potraw na zimno (np. sałatek, surówek, sosów). Zawiera znaczne ilości „witaminy młodości”, czyli witaminy E, a także witaminę K, która posiada właściwości przeciwkrwotoczne.
