Dlaczego właściwe jedzenie pomaga walczyć ze stresem?
Czy można mówić o zagrożeniach wynikających z oddziaływania stresu, skoro go nie widać. Wielokrotnie bagatelizowany przez lekarzy i specjalistów... A to właśnie stres jest odpowiedzialny za złe samopoczucie i pogarszający się stan zdrowia człowieka. Czyżby stres był cichym zabójcą?
Psychologia definiuje stres jako dynamicznie zmieniającą się sytuację, powodującą brak równowagi psychicznej i fizycznej, jako wypadkową możliwości jednostki a sytuacji w jakiej owa jednostka została postawiona. Tłumacząc: osoba staje w obliczu sytuacji, która ją przerosła i uniemożliwia znalezienie rozwiązania danego problemu. Jest to ogromne uproszczenie, jednak stres, aby mógł wywołać negatywne efekty, musi oddziaływać długofalowo. I tak się dzieje m.in. u pracowników dużych korporacji, osób będących na odpowiedzialnych i kierowniczych stanowiskach.
A co ma do tego jedzenie? Czy właściwie dobrane produkty mogą złagodzić skutki stresu? Mogą. Jednak by zrozumieć czemu tak się dzieje, należy wyjaśnić, czym jest stres oksydacyjny i co kryje się pod pojęciem wolnych rodników i antyoksydantów.
Zacznijmy od początku. Wolny rodnik jest związkiem, który powstaje w organizmie bez przerwy. Wolny rodnik to atom tlenu, któremu pod wpływem różnych czynników (o tym dalej) zostaje przerwane wiązanie i w ten sposób atom tlenu traci jeden elektron. Natura nie znosi próżni i dlatego wolny rodnik krąży po organizmie w poszukiwaniu brakującego elektronu. Kiedy już go znajdzie, staje się prawidłowym atomem tlenu. Natomiast ograbiony atom staje się wolnym rodnikiem. I tak w kółko. Wolne rodniki uszkadzają białka, DNA, lipidy błon komórkowych. To one właśnie odpowiadają za procesy chorobotwórcze, w tym nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, miażdżycę, osłabienie odporności, starzenie się organizmu. Oczywiście proces starzenia jest nieunikniony, ale nie powinien on przebiegać zbyt szybko i gwałtownie. Wolne rodnik powstają na skutek wielu różnych czynników: metabolizmu, promieniowania jonizującego, stresu, przemęczenia, zanieczyszczenia środowiska, nikotyny, alkoholu, niewłaściwej diety, pestycydów i konserwantów z żywności, chorób i stanów zapalnych.
Czy produkcję wolnych rodników można okiełznać? Można i należy to robić. Oczywiście nie na wszystko mamy wpływ ale na szczęście na większość czynników tak. Związkami, które unieszkodliwiają wolne rodniki są antyoksydanty. Przeciwstawiają się one reakcji utleniania w bardzo prosty sposób. Altruistyczne antyoksydanty, dobrowolnie oddają wolnemu rodnikowi brakujący elektron. Po oddaniu elektronu stają się neutralną cząsteczką, która zostaje wydalona z organizmu. Jeżeli w organizmie jest nadmiar wolnych rodników a niedobór antyoksydantów mówimy o stresie oksydacyjnym.
Jak zapobiegać takiej sytuacji? Dosyć prosto. Po pierwsze należy dostarczyć organizmowi pożywienie bogate w antyoksydanty a wykluczyć żywność przetworzoną. Idealnym źródłem antyoksydantów są: warzywa i owoce będące źródłem witamin i minerałów. Idealnym źródłem witaminy C są: porzeczki, papryka, brukselka, chrzan, truskawki, cytrusy. Optymalnym źródłem witaminy E, która chroni błony lipidowe są: tłuszcze roślinne, orzechy laskowe, nasiona słonecznika, migdały, halibut, dorsz, mleko, kasza. Należy pamiętać, że właściwości przeciw utleniające to nie tylko witaminy i minerały ale również: karotenoidy (likopen, zeaksantyna, luteina), flawonoidy. Doskonałym źródłem karotenoidów są: szpinak, jarmuż, pomidory oraz żółte i pomarańczowe warzywa i owoce. Flawonoidy z kolei znajdziemy w aronii, dzikiej róży, czarnej porzeczce, borówce amerykańskiej i żurawinie.
Pamiętajmy, aby w naszej codziennej diecie nie zabrakło 5 porcji warzyw i 2 porcji owoców. Najbardziej wartościowe przeciwutleniacze znajdują się w nieprzetworzonych termicznie produktach. Nie należy również ograniczać się do określonej grupy produktów. Najważniejsza jest różnorodność i bogactwo kolorów na talerzu. Wszystkie rodzaje warzyw i owoców zawierają optymalną zawartość nie tylko antyoksydantów ale również niezbędnych składników odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów całego organizmu.
